شاید فناوری‌های كلاود سرفصل تمامی اخبار و فعالیت‌های امروزه صنعت IT  باشد اما هنوز شركت‌ها و سازمان‌هایی وجود دارد كه به دنبال انتخاب و ساخت  یك مركزداده داخلی هستند. برای سازمان‌ها هدف نهایی طراحی و پیاده‌سازی  موفقیت‌آمیز یك مركزداده، زمان كم و هزینه كم است. این آرزوی بزرگ آن‌ها  است ولی تعداد كمی از میان انبوه سازندگان مركزداده بدان دست می‌یابند. با  توجه به پیچیدگی‌های طراحی و پیاده‌سازی یك مركزداده معمولی، برنامه‌ریزی  دقیقی نیاز است.

                                

به همین دلیل، در این مجموعه از مقالات سعی می‌كنیم ملاحظات و  تصمیم‌گیری‌هایی كه باید مدیران سازمان‌ها برای طراحی و انتخاب یك مركزداده  مد نظر قرار دهند را بیان كنیم.

طراحان مراكزداده قبل از هر كاری باید روی فناوری‌های سطوح لایه‌بندی(tier) ، سیستم سرمایشی و حتی مكانی كه مركزداده باید در آن ساخته شود خوب تامل كنند و دست به مطالعه و بررسی همه‌جانبه بزنند.

مركزداده؛ می‌شود یا نمی‌شود؟

هنگامی كه یك شركت نیازمند چندین سرور برای افزایش ظرفیت‌ها و استعدادهای IT خود است می‌تواند اقدام به ساخت یك مركزداده داخلی كرده یا اینكه تمامی  فعالیت‌های مالی، كنترلی و منابع خود را برون‌سپاری كرده و اقدام به دریافت  سرویس‌ها در چندین سطح از شركت‌های دیگر نماید.

در برخی موارد این انتخاب ساده است: امنیت یا تاخیر مورد نیاز، سرمایه‌های  موجود، پارامترهایی كه شركت روی آن‌ها تمركز دارد و عواملی دیگر ممكن است  شما را به سرعت به این جواب برسانند كه باید یك مركزداده اختصاصی طراحی  كنید. اما باید از خودتان بپرسید آیا شركت آمادگی طراحی و ساخت یك مركزداده  را دارد؟ برای یافتن جواب این سوال موارد زیر را مدنظر قرار دهید:

آیا از عهده‌اش بر می‌آیید؟

فناوری‌های كلاود و دیگر روش­های برون‌سپاری شما را قادر می‌سازند با پرداخت هزینه‌های معقولی بتوانید سرویس‌های IT لازم را دریافت كنید و دیگر به سراغ هزینه كردن یك سرمایه بسیار بزرگ برای ساخت مركزداده نروید.

ساخت و پیاده‌سازی یك مركزداده در ابتدا نیازمند بودجه زیادی است و  گران‌قیمت است. پس از راه‌اندازی مركزداده نیز هزینه‌های عملیاتی نگهداری و  پشتیبانی را خواهید داشت. اگر بخش مالی شركت دنبال هزینه كردن حداقلی است،  آیا می‌توانید برای راه‌اندازی یك مركزداده وام بگیرید و آیا بخش مالی  زیربار هزینه‌های ساخت مركزداده می‌رود؟

از تمركز روی كسب‌وكارتان منحرف نمی‌شوید؟

ساخت یك مركزداده به تنهای یك كسب وكار و تجارت است كه غالباً موجب می‌شود  شركت‌ها از تمركز روی كسب‌وكار اصلی خود باز بمانند و تمام حواس و نیرو و  انرژی آن‌ها صرف ساخت مركزداده شود.

در صورتی كه مركزداده قرار است موجب رونق و سوددهی كسب‌وكار اصلی شود.  باید بررسی كنید آیا ساخت یك مركزداده به كسب‌وكار اصلی‌تان لطمه نمی‌زند  یا دیگر فعالیت‌هایتان را تضعیف نخواهد كرد؟

تمایل دارید مشكلات را خودتان حل كنید یا دیگران؟

همه‌چیز نیازمند نگهداری و پشتیبانی است و مركزداده نیز مستثنا نیست. ممكن  است در اواخر شب یا یك روز تعطیل اتفاقی برای مركزداده بیفتد كه باید  سریعاً بررسی و رفع مشكل شود.

آیا آمادگی ارائه خدمات نگهداری و پشتیبانی در تمام شبانه‌روز و كل سال را  دارید یا ترجیح می‌دهید با یك شركت ثالث قرارداد ببندید و آن‌ها مراقب  مركزداده شما باشند؟

چشم‌اندازی برای رشد و توسعه كسب‌وكار دارید؟

آیا ساخت یك مركزداده به رشد و توسعه كسب‌وكار شما و دستیابی به سود بیشتر  كمك می‌كند؟ اگر جواب مثبت است این رشد كسب‌وكار موجب می‌شود مركزداده را  متناسب با هزینه‌ها توسعه دهید؟

یا اینكه جزو آن دسته از شركت‌هایی هستید كه مركزداده را پس از راه‌اندازی  به حال خود رها كرده و مانند یك یتیم با او برخورد می‌كنند؟ و بعد به سراغ  فناوری‌های كلاود می‌روند؟

حتی اگر شما تصمیم دارید تجهیزات زیرساخت IT  (سرور، ذخیره‌ساز‌ها و ...) خود را داشته باشید، هنوز گزینه‌های برون‌سپاری  وجود دارد. می‌توانید از سرویس‌های اشتراك فضا استفاده كنید كه در این  صورت شما می‌توانید مدیریت و كنترل سرویس‌های IT را به دست بگیرید و شركت سرویس‌دهنده، كنترل امكاناتی مانند سیستم­های سرمایشی، توزیع انرژی و پشتیبان‌گیری را عهده‌دار باشد.

برون‌سپاری یك موضوع بسیار متنوع و موردی است بیشتر از این جای بحث در این  مقاله ندارد. در نهایت شما تصمیم‌گیرنده هستید كه آیا شروع به ساخت یك  مركزداده كنید یا خیر. اما اگر تصمیم به ساخت و راه‌اندازی یك مركزداده  گرفتید، متوجه باشید كه آغاز ساخت یك مركزداده فقط سرگرم‌كننده است!

به نغمه‌های پولی گوش دهید

ساخت یك مركزداده گران‌قیمت است و نیازمند هزینه كردن كه روی هریك از  جنبه‌های مهم تصمیم‌گیری‌های شما تاثیرگذار خواهد بود. ممكن است دوست داشته  باشید یك مركزداده بزرگ 10MW با پنج سطح لایه‌بندی  بسازید كه بسیار هیجان‌انگیز است ولی شركت شما به چندین ردیف سرور با  چگالی كم بدون آپ‌تایم (زمان بالا آمدن) بالا نیاز داشته باشد. بنابراین  هزینه كردن بیش از حد شما برای ساخت یك مركزداده می‌تواند در آینده  مشكل‌ساز باشد. به همین منظور، بهتر است ملاحظات مالی زیر را در نظر  بگیرید:

تماشاگران

آیا مركزداده شما فقط به كاركنان شركت سرویس‌دهی می‌كند یا مشتریان شركت  نیز بدان متصل خواهند شد؟ همچنین آیا سرویس‌دهی مركزداده محدود به ساعت‌های  خاصی از روز است یا در تمام مدت شبانه‌روز باید آماده به كار و فعال باشد؟

برای به‌دست آوردن تصویر روشنی از ماموریتی كه برای ساخت یك مركزداده  دارید باید تك‌تك این موارد را بررسی کرده و تصمیم‌گیری كنید. زیرا  هزینه‌های طراحی و ساخت مركزداده با جواب هریك از این  دست سوالات ارتباط  مستقیمی دارد.

اشتراتژی رشد

اگر كسب‌وكار شما در یك سطح ثابت می‌ماند و دیگر رشد نخواهد داشت  می‌توانید به سراغ مراكزداده ثابت بروید و معماری و طراحی آن را متناسب با  ظرفیت و اندازه كسب‌وكار انتخاب نمایید اما اگر كسب‌وكار شركت رشد خواهد  یافت یا دست‌خوش تغییر می‌شود (حتی ممكن است كاهش یابد) شما باید یك معماری  پویا برای مركزداده انتخاب كنید. بنابراین تعیین استراتژی رشد كسب‌وكار در  ساخت مركزداده اهمیت دارد.

پرداخت در حال حاضر یا در آینده

گاهی اوقات یك هزینه سرمایه‌گذاری (Capex) به ذخیره كردن هزینه‌های عملیاتی (Opex) منجر می‌شود. مثلاً انتخاب یك سرور به‌روز و كارآمد با مصرف انرژی كم  می‌‌تواند در مصرف برق و در نتیجه هزینه‌های كلی صرفه‌جویی كند.

از سوی دیگر، فقدان هزینه‌های سرمایه‌گذاری ممكن است منجر به پایین آمدن Capex ولی افزایش هزینه‌های عملیاتی Opex شود. بنابراین تصمیم‌گیری كنید كه كدام نوع هزینه كردن برای شما معقول‌تر و مقرون به‌صرفه است.

انتظارات معقول

اگر به عنوان مسئول ساخت مركزداده تصمیم گرفتید یا شما را وادار كردند در  كوتاه‌ترین زمان ممكن با پایین‌ترین هزینه ممكن یك مركزداده بسازید، قطعاً  نتیجه ناامیدكننده خواهد بود و روبرو شدن با سیلی از مشكلات و معظلات  اجتناب‌ناپذیر است. اگرچه ممكن است گرفتن بودجه بیشتر دشوار باشد اما نتیجه  كار خوشحال‌كننده‌تر از وضعیت قبلی است و می‌توانید با برنامه‌ریزی‌های  معقول‌تری مركزداده بسازید.

راهنما

در مواردی كه در گذشته مركزداده ساختید، با بسیاری از مشكلات آشنا شدید و  بی‌اطلاع نیستید و می­دانید که استخدام مشاوران طراحی و ساخت هزینه‌بر و  گران است ولی شاید بتوانید مشاورانی با قراردادهای كوتاه‌مدت و دراز‌مدت در  كنار خودتان داشته باشید و در هزینه‌ها نیز صرفه‌جویی كنید.

اجتناب از فرسودگی و پشتیبانی از محیط‌زیست

همیشه سودآوری مركزداده باید یك هدف نهایی و دائمی برای شما باشد. سوددهی و  استفاده از انرژی‌های سبز مدافع محیط‌زیست یك معادله دو طرفه است.

مثلاً استفاده از سرورهایی با انرژی‌های كارآمد می‌تواند به سوددهی  مركزداده منجر شود كه اغلب اوقات نیز این‌طور است اما مستلزم صرف هزینه  بیشتر است. مطمئن شوید كه هدف نهایی مركزداده حركت در سمت و سوی انرژی‌های  سبز است و بعد از آن تصمیم‌گیری به طراحی و ساخت یك مركزداده زیست‌محیطی  بگیرید.

چون در درازمدت باید از این فناوری‌ها و انرژی‌ها استفاده كنید و نمی‌توان  بعد از چند سال مركزداده را توسعه نداد. مطمئن شوید بخش مالی و مدیران  دیگر هم با تصمیم شما برای استفاده از انرژی‌های زیست‌محیطی موافق هستند و  پشتیبانی خواهند كرد و در این راه تنها نیستید.

جمع‌بندی

اولین مرحله از طراحی یك مركزداده این است كه مطمئن شوید نیاز به یك  مركزداده داخلی دارید. برخی اوقات برون‌سپاری گزینه بهتری است. شما باید  تصویر دقیقی از چیزهایی كه می‌خواهید و خدماتی كه زیرساخت IT باید فراهم كند داشته باشید و انتظارات خودتان را فهرست‌ كنید.

هنگامی كه این نیازها را مشخص كردید باید به سراغ انتخاب یك استراتژی كلی  قبل از پرداختن به جزئیات بروید. در انتخاب استراتژی باید دسترسی كارمندان،  دسترسی مشتریان، برنامه‌ها و سیستم‌های شركت با حساسیت‌های مختلف و  محدودیت‌های هزینه‌ای را مدنظر بگیرید. در نهایت، برخی ملاحظات فنی در  ارتباط با طراحی مركزداده وجود دارد كه باید در مورد آن­ها تصمیم‌گیری شود.