چه بخواهید یک شبکه خانگی یا شبکه تجاری و سازمانی راه‌اندازی کنید و چه مسئول خرید تجهیزات یک مرکزداده باشید؛ باید نکات مهمی را در انتخاب و خرید کابل شبکه رعایت کنید. کارایی و قابلیت اطمینان شبکه‌­ی شما به شدت به کیفیت و نوع کابل‌کشی شبکه و نوع کابل‌های استفاده شده، وابسته است. 

در عصر دیجیتال، غالبا سازمان‌ها برای داشتن یک زیرساخت قوی و کارآمد، حساسیت بالایی برای انتخاب درست سرور، تجهیزات ذخیره‌سازی، رک‌ها، پنل توزیع برق، یوپی‌اس و واحدهای سرمایشی دارند اما کابل‌های شبکه نیز از همان میزان اهمیت برخوردارند.

در بازار، انتخاب‌های بسیار زیادی وجود دارد و ممکن است دشوار باشد که تشخیص دهید کدام گزینه برای شما مناسب‌تر است. بهتر است ابتدا درک درستی از تفاوت‌های انواع کابل‌ها داشته باشید تا اولین گام یک تصمیم آگاهانه را بردارید.

ما در ادامه، برخی ملاحظات و نکات کلیدی انتخاب درست یک کابل شبکه را بررسی خواهیم کرد:

انواع کابل شبکه

کابل‌های شبکه اترنت مسی به ۵ دسته کلی تقسیم می­‌شوند:

Cat5e: نسخه­‌ی پیشرفته­‌ی Cat5 که سرعتی تا یک گیگابیت بر ثانیه ارائه می‌­دهد و برای شبکه‌های کوچک تا متوسط مناسب است. 

Cat6: با پشتیبانی از سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه در فواصل کوتاه‌تر، گزینه­ای مناسب برای محیط‌های با تعداد کاربران و ترافیک‌های بالا است.

Cat6a: برای فرکانس‌های بالاتر و مسافت‌های طولانی‌تر، طراحی شده است و می‌تواند نیازهای مقیاس‌پذیری و پهنای‌باند در آینده را برطرف کند. 

Cat7: سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را در مسافت­های طولانی ارائه می­دهد و برای شبکه‌ها و دیتاسنترهای بزرگ و ابرمقیاس پیشنهاد می‌شود.

Cat8: جدیدترین نسل کابل‌های اترنت که سرعتی تا ۲۵ گیگابیت بر ثانیه و در مدل‌های پیشرفته تا ۴۰ گیگابیت بر ثانیه را پشتیبانی می­کند.

کابل‌های فیبر نوری در شبکه‌ها و دیتاسنترها می‌تواند یکی از دو نوع زیر باشد:

فیبر تک حالته (Single-mode Fiber): کابل‌های فیبر نوری ایده‌آل برای استفاده در مسافت‌های طولانی با حداقل اُفت سیگنال!

فیبر چند حالته (Multi-mode Fiber): مناسب برای فواصل کوتاه‌تر و انتقال داده با سرعت بالاتر. در ارتباطات داخلی دیتاسنترها از این نوع کابل‌های فیبر نوری استفاده می‌شود.

کدام نوع کابل شبکه برای دیتاسنتر مناسب است؟

هریک از کابل‌های اشاره شده در بالا، مزایا و معایب خود را دارند و شاید در بخشی از دیتاسنتر و اتصال تجهیزات و قطعاتی به یکدیگر، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به طور کلی، در دیتاسنترها و زیرساخت‌های IT هم از کابل‌های مسی اترنت RJ45 و هم از کابل‌های فیبر نوری استفاده می‌شود. برای یک کابل‌کشی ساختاریافته، باید تمامی الزامات و نیازمندی‌ها، ارزیابی و برآورد شود و بعد اقدام به خرید کابل‌ها کنید.

کابل‌ها باید در اندازه‌های مختلف و رنگ‌های مختلف باشند و گاها خرید یک کابل ارزان قیمت و رده پایین‌تر مانند Cat5e بهتر از خرید کابل Cat7 یا Cat8 است. 

در ادامه به برخی از نکات مهم انتخاب کابل شبکه برای بخش‌های مختلف یک مرکزداده اشاره می‌کنیم:

۱- الزامات پهنای‌باند

پهنای‌باند مورد نیاز شما، نقش بسیار مهمی در انتخاب نوع کابل شبکه دارد. آیا شبکه شما ۱ گیگ یا ۱۰ گیگ یا ۴۰ گیگ است؟ اگر شبکه­هایی با ترافیک بالا مانند کنفرانس ویدئویی، انتقال فایل‌های بزرگ، سرویس‌های استریم و بازی‌های آنلاین نیاز به کابل‌های Cat6 و Cat6a و کابل‌های فیبر نوری چندحالته دارند. 

کابل‌های Cat6 و Cat6a به دلیل قیمت مناسب‌تر نسبت به Cat7 و کارایی بالاتر و قابلیت اطمینان بیشتر، معمولا برای چنین مصارفی، مناسب‌تر هستند. برای شبکه‌های کوچک یا ارتباطات ساده و زیر ۱ گیگابیت میان تجهیزات مختلف می­توان از کابل Cat5e استفاده کرد.

۲- محیط نصب

محل نصب کابل شبکه یکی دیگر از عوامل مهم و تاثیرگذار در انتخاب نوع کابل شبکه است. محیط‌های مختلف نیاز به کابل‌های متفاوتی دارند. 

برخی اوقات می‌خواهید صرفا دو سرور را در یک رک به یکدیگر وصل کنید یا چندین رک در یک ردیف از اتاق سرور با هم در ارتباط باشند و گاهی باید میان چندین ساختمان، کابل‌کشی صورت گیرد و امکان خرابی و خراشیدگی و فرسودگی کابل بالا است.

محیط‌های صنعتی نیاز به کابل‌هایی با پوشش محافظتی بیشتر دارند تا در برابر آسیب‌های فیزیکی، مقاوم‌تر باشند. حتما باید چالش‌های محل نصب کابل‌ها و مسیرهای عبوری آن‌ها را پیش از خرید کابل‌ها، در نظر گرفته و برای آن‌ها، راهکارهایی در نظر داشته باشید.

۳- طول و فاصله­‌ی کابل

در هنگام انتخاب کابل، باید به طول کابل و مسافتی که باید کابل‌کشی شود؛ دقت کرد. کابل‌های اترنت دارای یک حداکثر طول موثر هستند و کابل‌کشی بیشتر از آن، می‌تواند باعث اُفت سیگنال شود و شبکه با افت کیفیت روبرو شود. 

معمولا، کابل‌های Cat5e و  Cat6 حداکثر می‌توانند یک کیلومتر بدون افت سیگنال، عملکرد قابل قبولی داشته باشند. برای مسافت‌های طولانی‌تر، کابل‌های فیبر نوری توصیه می‌شوند؛ زیرا می‌توانند در این فواصل طولانی، سیگنال را بدون هیچ‌گونه افت یا از دست رفتن داده‌ها، به مقصد بدهند.

ضروری است که برای یک کابل‌کشی ساختارمند و اصولی، ارزیابی درستی از مسافت‌ها و طول کابل‌ها داشته باشید تا منجر به انتخاب کابل‌های درستی شود و از بروز مشکلات اتصال، جلوگیری کنید. 

۴- نیازسنجی ظرفیت آینده

انتخاب و سرمایه‌گذاری روی کابل‌های شبکه باید به گونه‌ای باشد که آینده و ظرفیت‌های مورد نیاز برای توسعه­ی شبکه را هم شامل شود. فناوری‌ها به سرعت در حال تغییر هستند و نیاز دارید شبکه شما همیشه با این فناوری‌ها سازگار باقی بماند. طوری کابل‌های خود را انتخاب کنید که هر چند سال یک بار، نیاز به خرید و ارتقای کابل‌ها نداشته باشید. این نکته، نه تنها باعث افزایش کارایی شبکه شما می‌شود؛ بلکه در زمان و منابع ارزشمند نیز صرفه‌جویی می‌کند. 

ملاحظات هزینه‌ای

در نظر گرفتن قیمت: هنگام انتخاب کابل‌های شبکه، قطعا باید قیمت و هزینه آن‌ها را هم در نظر بگیرید ولی کیفیت را فدای هزینه نکنید.

کیفیت: سرمایه­گذاری روی یک کابل‌کشی ساختارمند و با کیفیت برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی در آینده بسیار مهم است.

پس‌انداز کوتاه مدت یا هزینه بلندمدت: در حالی که انتخاب گزینه‌های ارزان قیمت در بازار، می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها شود؛ اما در بلندمدت، به دلیل کیفیت پایین و هزینه‌های تعمیر و نگهداری بالا، گران­تر تمام خواهد شد.

سرمایه‌گذاری روی کیفیت: انتخاب کابل‌های با کیفیت بالا، منجر به عمر طولانی‌تر کابل‌ها و افزایش قابلیت اطمینان شبکه می‌شود که درآمد مستمری برای شما خواهد بود.

ایجاد تعادل میان هزینه و کیفیت: سعی کنید در خرید کابل شبکه تعادلی بین هزینه و کیفیت برقرار کنید. این نکته به ویژه در زمان خرید برای یک دیتاسنتر یا زیرساخت شبکه و IT با حساسیت بالا، پردازش‌های سنگین، و کارایی بلندمدت؛ نیاز به دقت نظر بیشتری دارد.

از کابل‌ها خوب نگهداری کنید

این نکته پس از خرید کابل و نصب آن اهمیت دارد. کابل‌ها نیز مانند سایر تجهیزات IT به تعمیر و نگهداری و مراقبت دائمی نیاز دارند تا هم کارایی مطابق انتظار را ارائه کنند و هم عمر مفید طولانی‌تری داشته باشند. با گذشت زمان، کابل‌ها دچار فرسودگی، ساییدگی و پارگی می‌شوند که به­طور مستقیم روی اتصالات و کارایی کل سیستم، تاثیرگذار است. بازرسی و تست منظم کابل‌ها می‌تواند این مشکلات را کاهش دهد و پیش از قطعی یک کابل، آسیب شناسایی و ترمیم انجام شود.

داشتن یک کابل‌کشی اصولی و ساختارمند، رسیدگی و تمیز و مرتب نگه داشتن کابل‌ها و برچسب‌گذاری، عیب‌یابی و ارتقای کابل‌ها را آسان‌تر می‌کند.

متاسفانه برخی مدیران فناوری اطلاعات، به سرمایه‌گذاری روی کابل‌های شبکه و کابل‌کشی ساختارمند اهمیت نمی­دهند و به دنبال خرید ارزان‌ترین کابل‌ها و یک کابل‌کشی نامنظم و غیراصولی و غیرایمن هستند. این مدیران از این نکته غافل‌ هستند که چنین استراتژیی در درازمدت، هزینه‌های چند برابری خواهد داشت و همیشه باید منتظر خرابی یا قطعی کابل باشند.