در دنیای امروز که فناوری با شتابی بی‌سابقه در حال پیشرفت است؛ نیاز به زیرساخت‌های IT قابل‌اعتماد و انعطاف‌پذیر بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. شرکت‌ها و سازمان‌ها، به‌ویژه در حوزه‌هایی با تغییرات سریع، نیازمند راه‌حل‌هایی هستند که بتوانند به سرعت توسعه یابند، جابه‌جا شوند یا در برابر شرایط محیطی سخت مقاومت کنند. در چنین شرایطی، دیتاسنترهای موبایل یا ماژولار به عنوان گزینه‌ای کارآمد، اقتصادی و سریع‌الاجرا مطرح می‌شوند. دیتاسنترهای موبایل برای مواقع بحرانی که زیرساخت‌های IT ثابت در دسترس نیستند یا از بین رفتند مانند حوادث طبیعی، یا برای استفاده در محیط‌های شلوغ و پر ازدحام موقت مانند نمایشگاه‌ها، ورزشگاه‌ها و مراکز تجاری، قابل استفاده هستند و مشکلات آنی ترافیکی دیتا و ارتباطی را حل می‌کنند. کسب‌وکارهای زیادی به دنبال خرید و استقرار دیتاسنترهای قابل حمل هستند اما پیش از انتخاب، درک دقیق از ماهیت این نوع دیتاسنترها و فاکتورهای کلیدی برای انتخاب صحیح، ضروری است.
تعریف دیتاسنتر موبایل یا دیتاسنتر ماژولار
دیتاسنتر موبایل (Mobile Data Center)، که با نام‌های دیگری مانند دیتاسنتر ماژولار (Modular Data Center)، کانتینری یا قابل حمل نیز شناخته می‌شود، به مرکز داده‌ای گفته می‌شود که در قالب یک واحد فیزیکی مستقل (اغلب به شکل کانتینر یا ماژول فلزی) طراحی و ساخته شده و می‌تواند به سادگی حمل، نصب و راه‌اندازی شود. این نوع دیتاسنترها تمام اجزای اصلی مانند سیستم‌های پردازشی، ذخیره‌سازی، شبکه، تهویه مطبوع، برق اضطراری و امنیت فیزیکی را در خود دارند.
برخلاف دیتاسنترهای سنتی که نیاز به ساخت‌وساز گسترده و هزینه‌بر دارند؛ دیتاسنترهای موبایل به صورت پیش‌ساخته و پیش‌مهندسی‌شده تولید می‌شوند و تنها نیازمند بستر مناسب برای استقرار، اتصال به برق و شبکه هستند. این نوع مراکز داده به دلیل سرعت اجرا، مقیاس‌پذیری و قابلیت جابه‌جایی بالا، در بسیاری از صنایع از جمله انرژی، مخابرات، نظامی، پزشکی و حتی مناطق بحران‌زده کاربرد گسترده‌ای یافته‌اند.
رشد سریع بازار دیتاسنترهای موبایل و ماژولار
استفاده از دیتاسنترهای موبایل در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است.
طبق گزارش منتشرشده توسط موسسه MarketsandMarkets، ارزش بازار جهانی دیتاسنترهای ماژولار در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۹٫۹۳ میلیارد دلار برآورد شده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۷۹٫۴۹ میلیارد دلار برسد که نشان‌دهنده نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) ۱۷٫۷ درصد طی این دوره است.
همچنین، گزارش دیگری از GlobeNewswire می‌گوید بازار جهانی دیتاسنترهای ماژولار در سال ۲۰۲۴ به ارزش ۳۰٫۹۵ میلیارد دلار رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۴ به ۱۵۵٫۵۲ میلیارد دلار افزایش یابد؛ با نرخ رشد سالانه مرکب ۱۷٫۵۲ درصد در این بازه زمانی که تقریبا پیش‌بینی بالا را تایید می‌کند.
در کنار این آمارها، بازار دیتاسنترهای میکرو موبایل نیز در حال رشد است. بر اساس گزارش منتشرشده توسط سایت GlobeNewswire، ارزش بازار دیتاسنترهای میکرو موبایل در سال ۲۰۲۴ حدود ۶٫۳ میلیارد دلار برآورد شده و پیش‌بینی می‌شود با نرخ رشد سالانه مرکب ۱۸٫۹ درصد، تا سال ۲۰۲۹ به ۱۷٫۷ میلیارد دلار برسد.
این رشد نه‌تنها به دلیل نوآوری‌های رخ داده در فناوری‌های آن‌ها، بلکه به‌واسطه نیازهای عملی و راهبردی سازمان‌ها برای انعطاف‌پذیری بیشتر در زیرساخت‌های IT اتفاق افتاده است.
این آمارها نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای راه‌حل‌های دیتاسنتر قابل حمل، مقیاس‌پذیر و سریع‌الاستقرار در سطح جهانی است. عوامل متعددی از جمله رشد سریع رایانش ابری، نیاز به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات انعطاف‌پذیر و افزایش استفاده از فناوری‌های نوظهور مانند 5G و اینترنت اشیاء (IoT) نیز در این رشد مؤثر بوده‌اند.
در ادامه به مهم‌ترین دلایل استفاده از این نوع دیتاسنترها اشاره می‌کنیم:
دلایل استفاده از دیتاسنتر موبایل
۱- استقرار سریع
یکی از مهم‌ترین مزایای دیتاسنتر موبایل، سرعت در راه‌اندازی آن است. در حالی که ساخت یک دیتاسنتر سنتی ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها زمان ببرد؛ یک دیتاسنتر ماژولار می‌تواند در عرض چند هفته طراحی، تحویل و عملیاتی شود. این ویژگی برای پروژه‌هایی که نیاز به زمان پاسخ‌دهی سریع دارند، بسیار حیاتی است.
۲- قابلیت جابه‌جایی
از آنجا که دیتاسنتر موبایل به شکل یک واحد مستقل طراحی می‌شود؛ قابلیت حمل و نقل آن یکی از ویژگی‌های کلیدی آن محسوب می‌شود. شرکت‌هایی که در چند منطقه جغرافیایی فعالیت می‌کنند یا پروژه‌های موقتی دارند؛ می‌توانند دیتاسنتر را به‌راحتی بین سایت‌ها جابه‌جا کنند.
۳- مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری
این دیتاسنترها بر پایه طراحی ماژولار ساخته می‌شوند، به این معنا که می‌توانند بر اساس نیاز، گسترش یا کاهش ظرفیت (برق، سرمایش، محاسبات یا شبکه) داشته باشند. هر ماژول می‌تواند به تنهایی یا در کنار سایر ماژول‌ها به‌کار رود و یک ساختار مقیاس‌پذیر ایجاد کند. شما می‌توانید یک دیتاسنتر موبایل پایه خریداری کنید و در سال‌های آتی و براساس نیازهای جدید، ظرفیت آن را افزایش دهید؛ آن هم با کمترین هزینه و دردسرهای توسعه‌ای.
۴- مقرون‌به‌صرفه بودن
با حذف هزینه‌های مربوط به ساخت‌وساز، طراحی داخلی، تهویه و کابل‌کشی سنتی، هزینه‌های کلی راه‌اندازی و نگهداری کاهش پیدا می‌کند. همچنین به دلیل طراحی بهینه و متمرکز، مصرف انرژی در این مراکزداده نیز کمتر است.
۵- قابلیت استفاده در شرایط خاص
مراکزداده موبایل برای کار در شرایط محیطی سخت طراحی شده‌اند. چه در یک میدان نفتی دورافتاده، چه در مناطق نظامی، چه در نقاط بحران‌زده مانند مناطق زلزله‌زده، این دیتاسنترها می‌توانند با حفظ استانداردهای کارایی و راندمان، بدون نیاز به زیرساخت‌های خاص، به فعالیت خود ادامه دهند.
۶- امنیت فیزیکی بالا
چون معمولا مراکزداده ماژولار و قابل حمل در محیط‌هایی با شرایط خاص و در فضای باز مستقر می‌شوند؛ به صورت خاصی برای مقاومت در برابر نفوذ فیزیکی، آتش‌سوزی، گردوغبار و حتی انفجار طراحی می‌شوند. بعضی از مدل‌ها دارای شاسی تقویت‌شده و سیستم‌های نظارتی درونی هستند. پس، این نوع زیرساخت بالاترین امنیت را در سریع‌ترین حالت ارائه می‌کنند.
نکات مهم انتخاب دیتاسنتر موبایل مناسب کسب‌وکارمان
اگرچه مراکزداده موبایل مزایای متعددی دارند، اما انتخاب گزینه مناسب مستلزم بررسی دقیق نیازهای سازمان و بررسی فنی ویژگی‌های هر راه‌حل است. همان اندازه که یک دیتاسنتر موبایل، مزایای غیرقابل‌انکاری دارد؛ انتخاب اشتباه یک دیتاسنتر موبایل می‌تواند همه تصورات‌تان را برهم بزند و هزینه بیشتر، راندمان پایین‌تر و چالش‌های بزرگی برای نصب و راه‌اندازی و بعد توسعه آن در آینده ایجاد کند. هر چقدر زمان بیشتری برای بررسی راه‌کارهای دیتاسنترهای ماژولار و تطابق آن‌ها با نیازهای کسب‌وکارتان خرج کنید؛ در آینده مشکلات کمتری خواهید داشت.
۱- نیازسنجی دقیق زیرساختی
پیش از هر چیز باید بدانید چه تعداد سرور، فضای ذخیره‌سازی، توان برق و پهنای باند مورد نیاز دارید. انتخاب دیتاسنتری که بیش از حد کوچک یا بیش از حد بزرگ باشد، منجر به هزینه‌های اضافی یا کمبود منابع خواهد شد.
۲- توان مصرفی و سیستم خنک‌کننده
یکی از چالش‌های دیتاسنترها، مدیریت گرما است. مطمئن شوید ماژولی که انتخاب می‌کنید؛ دارای سیستم تهویه مطبوع (HVAC)استاندارد، مصرف انرژی بهینه و قابلیت کار در دماهای محیطی بالا و پایین باشد. همچنین توان مصرفی مرکزداده باید با میزان مصرف تجهیزات شما همخوانی داشته باشد.
۳- قابلیت توسعه در آینده
کسب‌وکار شما ممکن است در آینده نیاز به گسترش داشته باشد. دیتاسنتر انتخابی باید قابلیت الحاق ماژول‌های جدید و ادغام با زیرساخت فعلی را داشته باشد تا در بلندمدت نیز پاسخگوی نیازها باشد.
۴- امنیت فیزیکی و دسترسی
بررسی کنید که دیتاسنتر دارای قفل‌های امنیتی، سیستم‌های کنترل دسترسی، دوربین مداربسته و هشداردهنده‌ها باشد. همچنین، دسترسی فنی به رک‌ها، کابل‌ها و سیستم‌های پشتیبان باید برای کارشناسان IT آسان و استاندارد باشد.
۵- سازگاری با استانداردهای صنعتی
دیتاسنتر موردنظر باید با استانداردهایی نظــــــــیر ISO/IEC 27001بــــــــرای امنیـــــــت اطلاعات، TIA-942برای طـــــراحی دیتاسنتر و استانداردهای زیست‌محیطی، به ویژه قوانین سرزمینی هماهنگ باشد. این امر تضمین می‌کند که با یک راه‌حل حرفه‌ای و قابل‌اطمینان سروکار دارید و در مباحث پایداری نیز تاییدیه‌های لازم را اخذ خواهید کرد.
۶- کیفیت ساخت و برند سازنده
در بازار، دیتاسنترهای موبایل توسط شرکت‌های مختلفی تولید می‌شوند. انتخاب برند معتبر و بررسی کیفیت مواد اولیه، سیستم‌های فنی، تجربه مشتریان قبلی و خدمات پس از فروش اهمیت بسیاری دارد. بهتر است از تولیدکنندگانی خرید کنید که تجربه اثبات‌شده در زمینه طراحی و پیاده‌سازی مراکز داده دارند.
۷- شرایط حمل و نصب
بررسی کنید که آیا حمل و نصب این دیتاسنتر با امکانات فعلی شما (مثلاً جرثقیل، فضا برای کانتینر، مسیر دسترسی و...) سازگار است یا خیر. همچنین باید در نظر بگیرید که چه مجوزهایی برای نصب در محل نیاز است.
۸- خدمات پشتیبانی و نگهداری
دیتاسنتر پس از نصب به سرویس و نگهداری منظم نیاز دارد. شرکت تأمین‌کننده باید خدمات مانیتورینگ، گارانتی، قطعات یدکی، پشتیبانی ۲۴/۷ و سرویس‌های دوره‌ای را ارائه دهد.
نتیجه‌گیری
این روزها دیتاسنترهای موبایل به‌عنوان یک گزینه هوشمندانه و مدرن برای کسب‌وکارها مطرح‌اند. این زیرساخت‌ها قابل حمل، نه‌تنها در زمان و هزینه صرفه‌جویی می‌کند؛ بلکه با ارائه قابلیت‌هایی نظیر جابه‌جایی، مقیاس‌پذیری، و مقاومت در شرایط محیطی دشوار، امکان ادامه فعالیت در موقعیت‌های متغیر را نیز فراهم می‌آورند.
انتخاب یک دیتاسنتر موبایل مناسب نباید صرفاً بر اساس قیمت یا ظاهر انجام شود. درک دقیق نیازهای زیرساختی، ارزیابی استانداردهای فنی، بررسی امکانات امنیتی، کیفیت ساخت، پشتیبانی فنی و قابلیت گسترش از جمله مواردی هستند که باید به‌دقت تحلیل شوند.
سازمان‌هایی که به دنبال سرعت در توسعه فناوری، انعطاف در جغرافیا و امنیت در عملکرد هستند؛ با انتخاب هوشمندانه یک دیتاسنتر ماژولار، می‌توانند زیرساخت IT خود را برای آینده‌ای پایدار و مقیاس‌پذیر آماده سازند.
دیدگاه خود را بنویسید