بسیاری اوقات، نیازی به خرید یک دستگاه جدید یا توسعه بخشی از سخت‌افزار و نرم‌افزار مرکزداده نیست؛ بلکه باید پروسه بهینه‌سازی بهتری صورت گیرد. بهینه‌سازی موثر می‌تواند مراکزداده سنتی فعلی را دوباره به چرخه بازار بازگرداند و باعث ارزش افزوده بیشتر روی سرویس‌های فعلی شود. 

نکته مهمی که اینجا وجود دارد؛ تقریبا همه مدیران مراکزداده پذیرفته‌اند که هر سال باید اقدامات بهینه‌سازی برای مرکزداده خود انجام دهند اما نمی‌دانند دقیقا چه کاری باید انجام شود و آن کار هم چگونه صورت بگیرد که بهترین و بالاترین کارایی را داشته باشد. در ادامه می‌خواهیم به ۶ مورد اشاره کنیم که متخصصان مراکزداده برای افزایش کارایی تجهیزات و امکانات خود انجام می‌دهند:

۱- روی بهبود مدیریت منابع تمرکز کنید

مدیریت منابع در یک مرکزداده نیاز به رویکردی چندوجهی دارد که با درک اینکه چه چیزی باعث مصرف غیرضروری انرژی می‌شود؛ آغاز خواهد شد. به عنوان مثال، اکثر سرورها روشن ولی بیکار باشند؛ انرژی مصرف می‌کنند یا به عبارت بهتر انرژی هدر می‌دهند. این سرورها باید به روش‌های دیگر بهتر مدیریت شوند. پس از شناسایی مناطق مشکل‌دار، اپراتورهای مرکزداده باید روی تجهیزات حساس سرمایه‌گذاری کنند و در به‌کارگیری فناوری‌ها و استراتژی‌های جدید مانند خودکارسازی تخصیص انرژی و منابع به سرورها، مانع از مصرف انرژی بیهوده یا هر منبع دیگری در مراکزداده شوند. 

رابط‌های انرژی مبتنی بر نرم‌افزار (software-defined power interfaces) وجود دارد که می‌توانند انرژی هر دستگاه و بخش را براساس نیازش به آن در مراکزداده تخصیص دهند. بنابراین، با تغییر نیازها و ترافیک و بار کاری، این تخصیص انرژی‌ها به طور خودکار تغییر خواهد کرد. سخت‌افزارهایی هم داریم که در مصرف بهینه انرژی و سایر منابع کمک می‌کنند. مثلا، گونه‌ای از باتری‌ها در مراکزداده وجود دارد که به طور خودکار در زمان‌هایی که استفاده نمی‌شوند؛ شارژ شده و آماده اتصال به مدار اصلی در مواقع ضروری هستند.

۲- روال‌های داخلی و قراردادهای مشتری را بازنگری کنید

برخی از روش‌های بهینه‌سازی مراکزداده مستلزم صرف هزینه نیستند. مدیران مراکزداده می‌توانند رویه‌های داخلی فعلی را بررسی کرده و ارزیابی کنند آیا برخی از این رویه‌ها برای کارایی سیستم مشکل ایجاد نمی‌کنند؟ به عنوان مثال، ممکن است لازم باشد از نزدیک تعداد کارمندان هر شیفت مرکزداده را بررسی کرده و اطمینان پیدا کنیم که این تعداد اپراتور در شیفت‌های خاص مطابق نیازهای مشتری است. گاهی اوقات با تغییر تعداد افراد در شیفت‌ها، می‌توان به تعادل مناسب‌تری در منابع انسانی و پشتیبانی بهتر رسید. به علاوه، این تغییرات و متعادل‌سازی نیروهای انسانی می‌تواند نیاز به استخدام کارمندان جدید و در نتیجه صرف هزینه بیشتر را تامین کند.

اما برخی از تنظیمات و دستکاری‌ها در منابع و تجهیزات به هزینه مالی نیاز دارد. حتما باید قراردادهای مشتریان مورد بررسی و بازنگری قرار بگیرد تا اطمینان حاصل شود سرویس‌های ارائه شده و تجهیزات تخصیص داده شده به مشتری، مطابق نیازهای مشخص شده در قرارداد او باشد. مدیران باهوش مراکزداده، سعی می‌کنند در هنگام بستن یک قرارداد تازه و پذیرفتن تعهدی جدید، با درک بسیار درستی که از منابع آزاد و تسهیلات قابل تخصیص در مرکزداده خود دارند؛ ارزیابی کنند كه آیا این قرارداد برایشان صرفه اقتصادی دارد یا هزینه‌های بیشتری روی دست آن‌ها گذاشته و انتظارات مالی را برآورده نمی‌کند.

مطابق یک مطالعه شرکت IBM روی مراکزداده جهانی، بیش از سه چهارم شرکت‌کنندگان پاسخ دادند هنگام برنامه‌ریزی برای پروژه‌های آینده، نیاز به کمک‌های خارج از مرکزداده دارند. به همین دلیل، یک مرکزداده بهینه‌سازی شده، مکانی است که مدیران آن متوجه می‌شوند کمبودهایی وجود دارد و به اشخاص خارجی اجازه می‌دهند این کمبودها را پر کنند.

۳- مرکزداده را ممیزی کنید

یکی از اصلی‌ترین اهداف بهینه‌سازی مرکزداده، حفظ موارد انطباقی است. هر مرکزداده باید سالیانه برای ممیزی آماده باشد و برای اینکه ممیزی دردسرهای تازه و هزینه‌های زیادی درست نکند؛ خود کارمندان و مدیران مرکزداده باید موارد انطباقی را بررسی کنند. آیا رویه‌های فعلی با استانداردهای مراکزداده سازگاری دارند؟ آیا جدیدترین تغییرات در پروتکل‌ها و استانداردهای جهانی و بومی در مرکزداده اعمال شده‌اند؟ آیا تغییرات و نصب‌ تجهیزات جدید و راه‌اندازی سرویس‌های بیشتر کاملا مطابق با استانداردهای اولیه ساخت مرکزداده است؟

ممیزی مرکزداده به ارزیابی دارایی‌های فیزیکی مرکزداده می‌پردازد اما افرادی هم باید بررسی کنند كه آیا استراتژی‌های ذخیره‌سازی و نگهداری از داده‌ها مطابق مقررات تدوین شده است یا خیر. به عنوان مثال، مقررات خاصی برای ذخیره‌سازی سالم داده‌ها داریم. همچنین، مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها (GDPR) در اروپا بسیار مهم و حساس است. طبق GDPR، مراکزداده نباید به شرکت‌ها اجازه جمع‌آوری اطلاعات مربوط به حریم خصوصی افراد یا شرکت‌های دیگر را بدهند.

روش‌هایی برای کاهش هزینه‌ها و دردسرهای ممیزی در مراکزداده وجود دارد. مثلا، نصب برخی هاب‌ها و گیت‌وی‌های هوشمند که باعث به‌روزرسانی خودکار نرم‌افزارها می‌شود یا نصب سنسورها و ردیاب‌های بی‌سیم فیزیکی در محل که می‌تواند شرایط را کنترل کرده و اطلاعات را به صورت بی‌درنگ برای شما ارسال کند.

به طور کلی، بهتر است دوره‌ای و پیش از هر ممیزی، مسایل مرتبط با انطباق و سازگاری در مرکزداده را بررسی و از صحت آن‌ها اطمینان پیدا کنید.

۴- گزینه‌های سیستم سرمایشی بهتر را بررسی کنید

نگه داشتن یک مرکزداده در محدوده دمایی مناسب برای انجام عملیات‌ بهتر و بدون دردسر و افزایش طول عمر تجهیزات، بسیار ضروری است. شما باید دائما در حال جست‌وجو برای یافتن روش‌های بهتر و بهینه‌تر برای خنک‌سازی مرکزداده باشید. چون سیستم سرمایشی تاثیر قابل توجهی بر کارایی مرکزداده دارد. گاهی اوقات تقویت سیستم تهویه هوا یا اتخاذ روش‌های بهتری برای هدایت و خروج جریان هوای گرم باعث افزایش کارایی کلی مرکزداده می‌شود.

گوگل چندین سال روی یک پروژه در مراکزداده خود کار کرد تا نهایتا منجر به یک الگوریتم سیستم سرمایشی شد که اطلاعات مرکزداده را به طور بی‌درنگ جمع‌آوری کرده و پیشنهاداتی به اپراتورهای انسانی می‌دهد. این الگوریتم تقریبا باعث کاهش ۴۰ درصدی هزینه‌های سیستم سرمایشی در مرکزداده گوگل شده است. گوگل در تابستان سال ۲۰۱۸، یک گام جلوتر رفته و به این الگوریتم اجازه داد به طور خودکار و مستقل در یک مرکزداده اجرا شود و سیستم سرمایشی را به طور مداوم بهینه‌سازی کند. فقط در صورت بروز یک وضعیت بسیار خطرناک، اپراتور انسانی مداخله می‌کند.

حتی اگر یک مرکزداده از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی سیستم سرمایشی استفاده نکند؛ مدیران آن می‌توانند تشخیص دهند كه آیا سیستم‌های سرمایشی نصب شده؛ بهترین گزینه‌های موجود هستند یا گزینه‌های بسیار بهینه‌تر با بودجه‌هایی معقول در دسترس است.

۵- مزایای بهره‌مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر را فراموش نکنید

برخی از بزرگ‌ترین مراکزداده جهان برای دستیابی به کارایی کارآمد از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند. انرژی هیدروالکترولیک و باد دو گزینه بسیار پرکاربرد هستند.

بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر نه یک گزینه لوکس و فوق پیشرفته؛ بلکه این روزها به یک گزینه ضروری و الزامی برای مراکزداده تبدیل شده است. با این حال، شاید اندازه و منابع مالی یک مرکزداده اجازه ندهد انرژی‌های تجدیدپذیر در هنگام به‌روزرسانی و بهینه‌سازی، در الویت بالا قرار بگیرند.

مدیران مراکزداده و بخش تاسیسات باید به طور جدی دنبال امکان بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر باشند و روش‌های مورد استفاده از آن در مراکزداده مقیاس‌پذیر را مطالعه کنند و ببینند کدام روش‌ها متناسب با مرکزداده آن‌ها است و می‌تواند بهترین کارایی را داشته باشد. آگاهی از الگوهای آب‌وهوایی محلی و شرایط جوی غالب سال و چگونگی تاثیرگذاری آن‌ها برای میزان انرژی تجدیدپذیر نیز مفید است.

۶- حسگرهای حرکتی برای چراغ‌ها و در‌ها استفاده کنید

سازگاری یکی از اهداف ایجاد مراکزداده بهینه است ولی اپراتورها می‌توانند به طور ناخواسته با روشن کردن چراغ‌ها یا باز کردن در‌ها، هنگام گشت‌و‌گذار و حرکت در راهروهای مرکزداده، به طور ناخواسته یک تداخل ایجاد کنند. روشنایی غیرضروری باعث اتلاف انرژی می‌شود. باز بودن غیرضروری درها هم می‌تواند باعث تغییر دمای راهروها شده و کنترل تجهیزات حساس به دما را سخت‌تر کند. حسگرهای هوشمند و خودکار با مراقبت از جنبه‌هایی که انسان غالبا از آن‌ها چشم‌پوشی می‌کند؛ به حفظ ثبات در محیط مرکزداده کمک می‌کنند.

بهینه‌سازی مرکزداده یک روند همیشه در حال اجرا است.

در بالا به ۶ نکته بسیار مهم برای بهینه‌سازی بهتر مراکزداده اشاره کردیم. دنبال کردن این نکات می‌تواند مرکزداده شما را کارآمدتر کند ولی باید بدانید بهینه‌سازی یک مرکزداده و افزایش کارایی آن منوط به یک دوره کوتاه مدت نیست و هرگز نباید متوقف شود. 

اپراتورها و مدیران مرکزداده باید هر روز دنبال انجام کاری باشند که مرکزداده را مدرن‌تر و کارآمدتر می‌کند. دائم برای افزایش بهره‌وری تلاش کنند و سراغ ایده‌ها و رویکردهای کوتاه‌مدت و بلندمدتی بروند كه منجر به بهینه‌سازی بیشتر می‌شود.