انتخاب یک مرکزداده­ی کلوکیشن نسبت به یک مرکزداده­ی خصوصی، همراه با مزایا و معایبی است. در حالی‌که این روزها کلوکیشن، انتخاب نخست بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است؛ در این مقاله می‌خواهیم درباره­ی واقعیت‌ها و موقعیت‌هایی صحبت کنیم که ممکن است کلوکیشن راهکار مناسبی برای کسب‌وکار شما، نباشد و با توجه به حجم کاری و ترافیک، بهتر باشد سراغ یک دیتاسنتر خصوصی بروید.

روزی روزگاری، هر کسب‌وکاری که به یک مرکزداده نیاز داشت؛ خودش آن را ساخته و راه‌اندازی می‌کرد. آن روزها سپری شدند و امروزه، شرکت‌ها می‌توانند از مزایای کلوکیشن استفاده کنند؛ روشی که به آن‌ها امکان می‌دهد تجهیزات فناوری اطلاعات را در مرکزداده‌ای تحت مالکیت و مدیریت یک اپراتور شخص ثالث، مستقر کند. 

با این حال، همیشه یک دیتاسنتر کلوکیشن بهترین انتخاب نیست. در ادامه، نگاهی به نحوه­ی کار یک دیتاسنتر کلوکیشن خواهیم انداخت و بعد به نکاتی درباره­ی تصمیم‌گیری برای انتقال بار کاری به یک مرکزداده­ی خارجی، به جای نگهداری روی مرکزداده اختصاصی خودمان، اشاره می‌کنیم.

دیتاسنتر کلوکیشن چیست؟

کلوکیشن (Colocation) که به اختصار کلو (colo) نیز گفته می‌شود؛ استفاده از زیرساخت و امکانات یک دیتاسنتر شخص ثالث برای قرار دادن تجهیزات فناوری اطلاعات و ذخیره­ی داده‌ها روی آن‌ها است. شرکت‌هایی که از کلوکیشن استفاده می‌کنند؛ مرکزداده­ای را انتخاب می­کنند که توسط یک ارائه‌دهنده­ی خدمات کلوکیشن، مدیریت می‌شود. پس، سرورهای خود یا زیرساخت‌های دیگری را در یکی از فضاهای این ارائه‌دهنده­ی کلوکیشن، راه‌اندازی می‌کنند.

معمولا، کسب‌وکاری که می‌خواهد از کلوکیشن استفاده کند؛ مسئول خرید، استقرار و حفظ زیرساخت‌های خود در داخل فضای دیتاسنتر کلوکیشن است؛ اگرچه ممکن است اپراتور کلوکیشن نیز یک سری خدمات و تجهیزات مدیریت شده برای پوشش‌دهی به برخی وظایف ارائه کند. برای مثال، تامین سرور و رک با مالک کسب‌وکار است ولی برق، سیستم سرمایشی، کابل‌کشی اولیه، زیرساخت شبکه، فضای فیزیکی و تامین امنیت آن بر عهده­ی اپراتور دیتاسنتر است.

نکته مهم این است که کلوکیشن با ابر عمومی متفاوت است. در فضای ابری، ترافیک و بار کاری یک کسب‌وکار روی زیرساختی میزبانی می‌شود که به­طور کامل توسط یک ارائه‌دهنده­ی خدمات ابری مدیریت می‌شود. در کلوکیشن، شما یک فضای مرکزداده را اجاره می‌کنید؛ نه زیرساخت. شما مسئول استقرار تجهیزات IT در این فضای مرکزداده هستید و مسئولیت داده‌ها با اپراتور کلوکیشن نیست.

چرا شرکت شما باید از کلوکیشن استفاده کند؟

در مقایسه با یک مرکزداده­ی خصوصی، کلوکیشن دارای چندین مزیت است:

هزینه­ ورودی کمتر: ساخت کل یک مرکزداده می‌تواند میلیون‌ها دلار هزینه داشته باشد. یک شرکت برای برخورداری از یک دیتاسنتر خصوصی، باید هزینه­ی ابتدایی و سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت زیادی پرداخت کند. با کلوکیشن، می‌توانید با هزینه­ی بسیار کمتری، یک مرکزداده اجاره کنید و از سرمایه‌گذاری اولیه، اجتناب شود.

مقیاس‌پذیری: کلوکیشن باعث می‌شود بدون نگرانی درباره­ی فضای یک مرکزداده، سرویس‌های خود را توسعه دهید و ترافیک بار کاری افزایش پیدا کند.

تعمیر و نگهداری کمتر: اگرچه هنوز شما مسئول سخت‌افزار خود هستید و باید فرآیندهای تعمیر و نگهداری سرورها را انجام دهید؛ ولی کلوکیشن شما را از مدیریت فیزیکی یک مرکزداده آزاد می‌کند و دیگر مسئول تامین امنیت فیزیکی کل ساختمان، تامین برق و آماده‌سازی ژنراتورهای برق اضطراری، رفع مشکلات سیستم سرمایشی و نظایر این‌ها نیستید.

انعطاف‌پذیری مکانی: در سراسر دنیا، دیتاسنترهای کلوکیشن در دسترس هستند تا بتوانید سریعا زیرساخت IT خود را در آن‌ها نصب و راه‌اندازی کنید؛ بدون اینکه به فکر ساخت یک دیتاسنتر جدید باشید. شرکت‌هایی که نگران کاهش تاخیر و ارائه سرویس‌های پرسرعت در مناطق جغرافیایی مختلف هستند یا الزام‌های قانونی دارند که داده‌های کاربران یک کشور، در دیتاسنترهای همان کشور نگهداری شود؛ به راحتی می‌توانند از کلوکیشن‌ها همان منطقه استفاده کنند.

فهرست مزایای کلوکیشن‌ها می‌تواند ادامه پیدا کند اما مزایای اصلی در همین ۴ مورد خلاصه می‌شود.

چالش‌های کلوکیشن

از طرفی، کلوکیشن‌ها با معایب و ضعف‌هایی روبرو هستند:

کنترل کمتر: اگرچه کلوکیشن در مقایسه با ابر عمومی، کنترل بیشتری نسبت به زیرساخت‌ها به شما می‌دهد ولی نسبت به مرکزداده‌ای که خودتان ساختید؛ کنترل کمتری دارید. در واقع به شبکه، برق و سایر گزینه‌هایی که ارائه‌دهنده­ی کلوکیشن پشتیبانی می‌کند؛ دسترسی ندارید و محدودیت دارید.

دسترسی فیزیکی: استقرار کارمندان در یک مرکزداده کلوکیشن برای راه‌اندازی و مدیریت سرورها با پیچیدگی‌هایی همراه است. زیرا باید براساس برنامه­ی زمان‌بندی ارائه‌دهنده­ی کلوکیشن و کنترل‌های امنیتی فیزیکی کار کنید.

چالش‌های مهاجرت: انتقال حجم کاری از یک مرکزداده خصوصی یا سایت اولیه به یک مرکزداده­ی کلوکیشن، کار ساده‌ای نیست. شما باید زیرساخت فیزیکی خود را به فضای کلوکیشن منتقل یا سرورهای جدید نصب کنید و بعد بار کاری خود را به آن‌ها منتقل کنید. در هر صورت، این فرآیندی است که شاید چندین ماه طول بکشد و نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و نیروی انسانی متخصص دارد.

آیا کلوکیشن برای حجم کاری شما مناسب است؟

آیا مزایای مراکزداده کلوکیشن بیشتر از معایب آن است؟ پاسخ بستگی به موارد استفاده و الویت‌های شما دارد.

معمولا، کلوکیشن برای کسب‌وکارهای با حجم کاری کم و عدم رشد قابل توجه و سریع، رویکرد بهتری است. اگر سرور و زیرساخت کافی برای ساخت مرکزداده خود ندارید؛ میزبانی آن‌ها در کلوکیشن منطقی‌تر است.

همچنین، کلوکیشن یک مزیت برای شرکت‌های تجاری با تعداد محدود نیروی انسانی متخصص فناوری اطلاعات است زیرا، مدل کلوکیشن، به طور موثر، امکان برون‌سپاری برخی از وظایف مرکزداده را به یک اپراتور شخص ثالث می‌دهد.

اگر نیاز به استقرار زیرساخت IT در چندین نقطه­ی متفاوت دارید؛ کلوکیشن مقرون ‌به‌صرفه‌ترین راهکار برای پیاده‌سازی آن است. به طور مثال، اگر باید در هر کشور از یک منطقه­ی جغرافیایی، دیتاسنتر داشته باشید؛ استفاده از کلوکیشن‌های آن کشورها، مزیت بزرگی است.

اما اگر زیرساخت بسیار بزرگی دارید یا فقط باید سرورهای خود را در یک منطقه­ی جغرافیایی خاص، راه‌اندازی کنید؛ احتمالا کلوکیشن برای شما چندان منطقی نباشد و احتمالا، با سرمایه‌گذاری در مرکزداده­ی خود، وضعیت بهتری خواهید داشت.

تفاوت کلوکیشن با ابر (کلاود)

حالا که تفاوت‌ها و مزایا/ معایب کلوکیشن نسبت به دیتاسنتر خصوصی مشخص شد؛ بهتر است کمی درباره­ی تفاوت کلوکیشن و کلاود هم صحبت شود. زیرا، بسیاری از مدیران فناوری اطلاعات، دقیقا نمی‌دانند باید سراغ کلوکیشن یا سرویس‌های ابر عمومی بروند.

در کلوکیشن شما یک فضای فیزیکی اجاره می‌کنید و باید تجهیزات سخت‌افزاری خود را در آن نصب و راه‌اندازی کنید و کماکان مدیریت، تعمیر و نگهداری آن‌ها را خودتان عهده‌دار باشید. اما در ابر عمومی و خصوصی، شما به جای یک فضای فیزیکی، یک سرویس یا فضای نرم‌افزاری را اجاره کرده و صرفا از راه دور آن را مدیریت می‌کنید. در ابر عمومی، شما هیچ مسئولیتی در قبال زیرساخت، سخت‌افزار، تعمیر و نگهداری سرورها و رک‌ها و شبکه ندارید یا اصلا نمی‌دانید دیتاسنتر ابری که انتخاب کردید؛ چه سخت‌افزاری دارد و چقدر بزرگ یا کوچک است و از چه بخش‌هایی تشکیل شده است.

در کلوکیشن باید مرتبا کارشناسان خود را به محل دیتاسنتر بفرستید ولی در ابر عمومی، همه­ی کارها از راه دور بوده و نیازی به ارسال نیروی انسانی به محل دیتاسنتر نیست. ممکن است دیتاسنتر ابری که انتخاب کردید؛ هزاران کیلومتر از شما دورتر باشد و هیچ‌گاه از نزدیک آن را مشاهده نکنید.

بنابراین چند تفاوت کلیدی بزرگ میان ابر عمومی و کلوکیشن وجود دارد:

هزینه: معمولا هزینه­ استفاده از یک سرویس ابری بسیار کمتر از یک کلوکیشن است. در ابر، هزینه براساس میزان مصرف ترافیک یا نوع سرویسی است که انتخاب کرده­اید ولی در کلوکیشن، شما باید هزینه­ی اجاره­ی مکان فیزیکی به همراه سرویس‌ها و تجهیزات را بپردازید. شما در کلوکیشن، متحمل هزینه‌های اضافی برای خرید و ارتقای سخت‌افزار، مجوزهای نرم‌افزاری، سرویس‌های پشتیبانی، مصرف پهنای‌باند و ... می‌شوید ولی در ابر عمومی، یک هزینه برای استفاده از خدمات مدیریت شده، پرداخت می‌شود.

میزان کنترل: در ابر فقط روی سرویس نرم‌افزاری که خریداری کردید؛ یک کنترل محدود شده، دارید ولی در کلوکیشن، باید روی سخت‌افزار، منابع سازمان و دیتاها هم کنترل داشته باشید. اصولا، سطح کنترل در کلوکیشن بیشتر از ابر و در دیتاسنتر خصوصی، بیشتر از کلوکیشن است. سازمان‌هایی که نیازمند سطح بالایی از کنترل روی سخت‌افزار، سرورها، دیتاها و مرکزداده هستند؛ سراغ کلوکیشن می‌روند.

نیروی انسانی: شرکت‌هایی که سراغ کلوکیشن رفته و بعد سرویس‌های خود را روی آن، اجرا می‌کنند؛ نیازمند نیروی متخصص بیشتری نسبت به کسب‌وکارهای مشتری خدمات ابری هستند. یک مشتری کلاود، نیازمند چند کارشناس عمومی فناوری اطلاعات است ولی مشتری کلوکیشن، حتما باید متخصص شبکه و دیتاسنتر استخدام کند.

امنیت: هرچقدر سرویس‌های کلاود عمومی و خصوصی، امن و قابل اعتماد هستند ولی باز هم برخی سازمان‌ها، ترجیح می‌دهند هزینه­ی بیشتری متحمل شده و دیتاهای خود را روی سرورهای اختصاصی خودشان اما در یک فضای فیزیکی مدیریت شده از سوی شخص ثالث قرار دهند. این سازمان‌ها ترجیح می‌دهند درگیر پیچیدگی‌ها و چالش‌های ساخت دیتاسنتر در محل شرکت و بحث‌های تامین برق، سیستم سرمایشی، زیرساخت شبکه، امنیت فیزیکی و ... نشوند ولی خودشان از اطلاعات حساس و ترافیک بار کاری سازمان، میزبانی کنند.

در پایان، هر کسب‌وکار با آگاهی کامل از مزایا و معایب کلوکیشن، ابر عمومی و دیتاسنتر خصوصی، باید تصمیم بگیرد که سراغ کدام راهکار برود و کدام‌یک برای بار کاری، الزامات قانونی و نیازمندی‌های خاص سازمانی‌اش، مناسب‌تر است.