«غول دنیای استریم»، «بزرگ‌ترین شبکهی استریم جهان»، «انقلاب بی‌رحم دنیای رسانه» و «هیولای صنعت سینما» تنها بخشی از جملات توصیفی دربارهی شرکتی هستند که بازیگر نقش اول دنیای استریم ویدئو و تلویزیون است. انقلابی که چندین انقلاب بزرگ فناوری اخیر هم نتوانسته او را کنار بزند یا مانع از رشد سهم بازارش شود. معروف‌ترین سرویس استریم فیلم جهان، با پخش دی‌وی‌دی‌های فیلم از طریق پست شروع به کار کرده ولی اکنون بیش از ۱۵ درصد کل پهنای‌باند اینترنت جهان را مصرف میکند و بیش از ۲۰۰ میلیون کاربر در ۱۹۰ کشور دنیا دارد. آیا این موفقیت یک شبه و یک ساله به دست آمده است؟ قطعا «خیر» و مانند هر کسب‌وکار دیگری، مسیری طولانی از آزمون و خطا، پیروزی و شکست، اشتباه و چالش را طی کرده تا امروز در نوک قله ایستاده است.
جریمه ۴۰ دلاری تاخیر اجاره فیلم
هاستینگز یکی از بنیان‌گذاران نتفلیکس می‌گوید: «یک روز که در باشگاه ورزش می‌کردم؛ از پرداخت ۴۰ دلار جریمه تاخیر در بازگرداندن فیلم «آپولو ۱۳» ناراحت بودم. این پول را برای اشتراک ماهیانهی باشگاه کنار گذاشته بودم و با پرداخت این جریمه دیگر نمی‌توانستم اشتراک باشگاه را بدهم.»
ایدهای به ذهن هاستینگز می‌رسد: راه‌اندازی سرویسی که فرد بتواند یک فیلم را آنلاین سفارش داده و از طریق پست تحویل بگیرد. این جرقه باعث شد شرکت نتفلیکس در سال ۱۹۹۷ و در شهر کوچکی به نام «سانتا کروز» در ایالت کالیفرنیا، توسط «رید هاستینگز» و «مارک راندولف» متولد شود.
در آن زمان، هاستینگز مدیرعامل شرکت Pure Atria و مارک معاون بازاریابی آن بود اما ادغام این شرکت با شرکت دیگری، آن‌ها را بیکار کرده بود. مارک انواع ایده‌های تجاری الکترونیک مشابه آمازون را ارزیابی می‌کرد ولی هاستینگز مخالف بود و می‌گفت این ایده‌ها هرگز کارساز نیستند.
در آن زمان محصول جدیدی به نام DVD در کشور ژاپن اختراع شده بود و هاستینگز و مارک می‌دانستند که به‌زودی جایگزین کاست‌های VHS می‌شود. تابستان ۱۹۹۷، هر دو وارد فروشگاه Logos Books & Records در سانتاکروز شده و یک سی‌دی از بهترین آثار Patsy Cline خریدند و سریعا به آدرس خانه هاستینگز در آن سوی شهر پست کردند. وقتی دیدند سی‌دی سالم به مقصد رسیده است؛ درست مثل این بود که برندهی یک بلیط بخت‌آزمایی در صنعت تجارت الکترونیک شده باشند.
در ۲۹ آگوست ۱۹۹۷، رید هاستینگز حدود ۱.۹ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرد و رسما شرکت نتفلیکس (Netflix) راه‌اندازی شد. بعدها، سرمایه‌گذاران دیگری هم وارد این شرکت شدند ولی هاستینگز با ۷۰ درصد سهام، مالک و مارک راندولف، مدیرعامل شد.
نتفلیکس در روزهای نخست
در سال اول، مدل کسب‌وکاری نتفلیکس چندین بار تغییر کرد تا در نهایت به یک سرویس صف برای تعیین ارسال DVD به مشترکان، بدون تاریخ سررسید و هزینهی تاخیر کم، مجموعا به قیمت ۱۹.۹۵ دلار تبدیل شد. سیستم تحویل نتفلیکس این‌گونه بود که به محض بازگرداندن دی وی دی قبلی، بهطور خودکار دی وی دی جدید، ارسال می‌شد.
ابتدا، دی وی دی فیلم‌ها در کاغذهای سفید رنگ بسته‌بندی می‌شدند. بعدها به پاکت‌های زرد رنگ تغییر یافتند و در نهایت رنگ قرمزی که اکنون نماد Netflix است؛ انتخاب و استفاده شد.
نتفلیکس در عرض ۵ سال، به مرزی رسید که روزانه میلیون‌ها DVD ارسال می‌کرد و یکی از بهترین سرویس‌های اجاره فیلم آنلاین بود. این شرکت در سال ۲۰۰۱، حدود یک میلیون مشترک داشت و در می سال ۲۰۰۲ به سهام عمومی تغییر یافت و با جمع‌آوری سرمایه‌ای ۸۲.۱ میلیون دلاری، ارزش کل آن به ۳۰۹ میلیون دلار رسید. در سال ۲۰۰۳ نیز مارک راندولف این شرکت را ترک و سهام خود را فروخت.
گوشی‌های هوشمند و داستان استریم
در فاصلهی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰، نتفلیکس به حذف دو رقیب اصلی خود یعنی «بلاک‌باستر» و «والمارت» و عقد قراردادهایی با بزرگ‌ترین تولیدکنندگان DVD به نام‌های «سونی»، «توشیبا» و «اچ‌پی»، تبدیل به یکه‌تاز بازار اجاره و خرید و فروش دی وی دی فیلم شد. این شرکت در سال ۲۰۰۷، یک میلیاردمین DVD خود را فروخت و همزمان اعلام کرد یک سرویس جدید به نام Video On Demand راه‌اندازی میکند که کاملا مستقل از بخش اصلی شرکت یا همان کرایه دی‌وی‌دی عمل میکند. نتفلیکس با راه‌اندازی این سرویس، اولین گام برای تولید محتوای اختصاصی و عرضه بهصورت استریم را برداشت. در واقع، این شرکت خیلی به موقع و هوشمندانه متوجه تغییر رفتار کاربران و انقلاب گوشی‌های هوشمند شد. این شرکت در سال ۲۰۰۸، با امضای قرارداد همکاری با Starz به ارزش ۲۰ میلیون دلار، مالک محتواهای ویدئویی گسترده‌ای از جمله محصولات دو شرکت سونی و دیزنی شد. در سال ۲۰۱۰ هم قرارداد جدیدی به ارزش یک میلیارد دلار برای استفاده از محصولات پارامونت، لاینزگیت و مترو گلدوین مایر منعقد کرد تا رسما وارد بازار استریم پخش فیلم شود. از سوی دیگر، سرویس کرایهی DVD این شرکت از سال ۲۰۰۸ رو به افول بود و در سال ۲۰۱۱ به کمترین میزان سود‌دهی رسید.
نتفلیکس در میان نارضایتی و اعتراض کاربران خود و حتی مخالفت‌های برخی مدیران و کارمندان، در سال ۲۰۱۲ یک سایت با دامنهی DVD.com ثبت کرد و به آرامی سرویس کرایهی دی وی دی خود را به این وب‌سایت جدید منتقل کرد تا برند Netflix بهطور کامل برای استریم ویدئو در نظر گرفته شود.
از دیگر اقدامات این شرکت در این دورهی گذار، افزایش محتواها و روش‌های دسترسی به آن‌ها بود. آن‌ها به سرعت در حال توسعهی اپلیکیشن‌های خود روی پلتفرم‌های مختلف بودند و دسترسی به سرویس نتفلیکس روی تلویزیون‌های هوشمند، گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، ستاپ‌باکس‌ها و کنسول‌های بازی را دنبال می‌کردند.
این شرکت در ژانویهی ۲۰۱۳ اعلام کرد فقط در سه ماههی چهارم سال ۲۰۱۲، دو میلیون مشترک به عضویت سرویس استریم نتفلیکس درآمدند تا کل تعداد مشترکان به حدود ۳۰ میلیون کاربر برسد.
صفر تا صد تولید محتوای اختصاصی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های نتفلیکس در همین سال‌ها بروز کرد. استودیوهای مختلف، هزینهی گواهی استفاده از محتواهای ویدئویی خود را افزایش دادند و عملا دیگر این شرکت نمی‌توانست با عقد قراردادهایی، از این محتواها سود ببرد. نتفلیکس باز هم با درک هوشمندانه‌ای از آینده، به جای دادن پول به استودیوها، سراغ تولید محتوای اختصاصی رفت.
از اولین مجموعه‌های اختصاصی تولیدشده توسط نتفلیکس باید به مجموعه‌ی تلویزیونی خانه‌ی پوشالی (House of Cards) به کارگردانی دیوید فینچر و حضور کوین اسپیسی اشاره کرد که کار تولید آن از سال ۲۰۱۱ آغاز و از فوریه ۲۰۱۳ از طریق سرویس استریم پخش شد. همچنین باید به تولید مجموعه‌های دیگری نظیر Lilyhammer و تولید فصل چهارم از مجموعه‌ی Arrested Development اشاره کرد که پیش از این توسط فاکس تولید می‌شد. نتفلیکس به مرور، سراغ کارگردانان و بازیگران بزرگ رفت و قراردادهایی با شرکت‌های فیلم‌سازی مانند دریم‌ورکز بست تا برایش فیلم‌ها و سریال‌های درجه یک تولید کنند. در سال ۲۰۱۳، قرارداد همکاری با شرکت مارول نیز امضا شد. میزان محتوای اختصاصی نتفلیکس در طول چهار سال (۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶) بیش از ۳۰ برابر افزایش پیدا کرد.
غول و هیولا و اژدهای استریم
تعداد کاربران سرویس‌های نتفلیکس در آخر سال ۲۰۲۰ به بیش از ۲۳۱ میلیون نفر رسیده است. این غول استریم درآمدی معادل با ۷.۸ میلیارد دلار در همین سه ماههی آخر سال ۲۰۲۲ داشته و درآمد کل سال ۲۰۲۲ آن‌ها، بالغ بر ۳۱ میلیارد دلار است که ۴.۴۹ میلیون دلار آن، سود خالص است. این شرکت در سراسر جهان، نزدیک به ۱۲ هزار کارمند دارد و ارزش بازار آن ۱۴۴.۰۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود. همه این اعداد و ارقام شگفت‌انگیز، مدیون درک درست و انتخاب‌های هوشمندانهی مدیران نتفلیکس در مواجه با تغییرات بزرگ و انقلاب‌های فناوری چند گانه در سه دهه گذشته بوده است.
دیدگاه خود را بنویسید