فوجیتسو یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های دنیای فناوری و یکی از معدود شرکت‌های موفق این حوزه از آسیای شرقی است. در سال ۲۰۱۸، فوجیتسو چهارمین شرکت بزرگ آی‌تی در جهان شناخته شده است. یعنی این شرکت پشت سر شرکت‌های غول آی‌بی‌ام، Accenture و آمازون با سرویس AWS قرار می‌گیرد. این شرکت قدیمی دنیای فناوری مسیر پر پیچ و خمی را طی کرده تا به نقطه کنونی رسیده است. فوجیتسو به تغییر مسیر کاملا عادت دارد و بارها در تاریخ خود دست به چنین کاری زده است تا اکنون در جایی ایستاده است که ۱۴۰ هزار کارمند دارد و در بیش از ۱۰۰ کشور نمایندگی و دفتر خدمات دایر کرده است. محصولات و خدماتی هم که این شرکت عرضه کرده بسیار متنوع و گسترده هستند؛ به‌طوری که فوجیتسو را می‌توان یک تولیدکننده پی‌سی و قطعات جانبی کامپیوتر، سازنده بزرگ‌ترین مین‌فرین‌ها و ابررایانه‌ها، فروشنده لپ‌تاپ، سازنده سرور و حتی سرویس‌دهنده اینترنت دانست که حاصل همان تغییر مسیرهای متعدد در طول سالیان دراز است.
تغییر مسیر نخست: از مخابرات به کامپیوتر
۲۰ ژوئن سال ۱۹۳۵ در تاریخ شرکت فوجیتسو روز بسیار مهمی است. در این روز این شرکت به عنوان یک زیرمجموعه از شرکت Fuji Elctricراه‌اندازی می‌شود. وظیفه این شرکت تازه تاسیس، تولید تلفن و تجهیزات خودکار تلفن‌خانه برای شرکت مادر بود. جالب است بدانیم خود شرکت «فوجی الکتریک» نیز حاصل همکاری شرکت ژاپنی Furukawa Electric و شرکت آلمانی زیمنس بود.
در دهه‌های ابتدای قرن بیستم، صنعت ژاپن روی تجهیزات ارتباطی و مخابراتی از جمله انواع تلفن‌ها سرمایه‌گذاری زیادی کرده بود. به‌ویژه، تولید تجهیزات ارتباطی و مخابراتی برای صنایع نظامی این کشور رونق زیادی داشت. شرکت فوجیتسو نیز به تدریج وارد فعل و انفعالات بازار شد و خودش را به عنوان یک تولیدکننده معتبر در صنایع ارتباطی و رادیویی مطرح کرد. اتفاقات دهه‌های ۳۰ و ۴۰ در ژاپن از جمله جنگ جهانی دوم؛ باعث تخریب بخش وسیعی از زیرساخت ارتباطی این کشور شد. اگرچه، امریکایی‌ها فشار زیادی وارد میکردند تا مسئولیت بازسازی‌ها را برعهده داشته باشند و از سوی دیگر تجهیزات زیرساختی آلمانی و بریتانیایی به طور وسیعی در کالبد صنعت مخابرات ژاپن استفاده می‌شد؛ ولی شرکت‌هایی مانند فوجیتسو هم از فرصت استفاده کرده و هم در بُعد دانش و هم در بُعد محصولات خودشان را بالا کشیدند.
در دهه ۵۰، مدیران فوجیتسو به تولید کامپیوترهای شخصی و همراه علاقه‌مند شدند و کار روی یک نمونه اولیه را آغاز کردند. پس از چند سال تحقیق و توسعه، اولین کامپیوتر تجاری ژاپن به‌نام FACOM 100 در سال ۱۹۵۴ توسط فوجیتسو ساخته شد. البته، فوجیتسو همچنان ساخت تجهیزات رادیویی را ادامه داده و برای نمونه دستگاه‌های رادیویی PPM را ساخت.
اما همه توجه‌ها در دنیای فناوری به سوی کامپیوترهای شخصی و مین‌فریم‌ها بود؛ جایی که شرکت IBM به سرعت در حال پیشرفت بود. آی‌بی‌ام در سال ۱۹۵۹ ترانزیستورها را در کامپیوترها استفاده کرد و بانی یک انقلاب بزرگ در دنیای محاسبات شد. ژاپنی‌ها متوجه شده بودند آینده دنیا در دست کامپیوترها است و باید هرچه زودتر به خودکفایی برسند ولی فاصله آن‌ها با شرکت‌های امریکایی بسیار زیاد بود. به همین دلیل، دولت ژاپن سیاست‌های تشویقی برای شرکت‌های تولیدکننده کامپیوتر ژاپنی در نظر گرفت، وام‌های ارزان‌قیمت، تسهیلات مالیاتی، افزایش تعرفه‌های واردات کامپیوتر، محدود کردن واردات تجهیزات کامپیوتر و حمایت از تولیدکننده‌های داخلی بخشی از این فعالیت‌ها بودند. در برهه‌ای از زمان، شرکت IBM فرصت یافت در ژاپن فعالیت کند و همکاری‌هایی چند جانبه با شرکت‌های ژاپنی در جهت افزایش دانش داشته باشد ولی فوجیتسو زیر بار نرفت و به طور مستقل کار تحقیق و توسعه کامپیوترهای خودش را پیش برد.
در اوایل دهه ۶۰ میلادی، دولت ژاپن نقش مهم‌تری به فوجیتسو محول کرد. فوجتیسو تنها شرکت صد درصد کامپیوتری ژاپنی بود. به همین دلیل، دولت ژاپن آن‌ها را مأمور کرد تا با تکیه بر تخصص داخلی، توسعه کامپیوترهای مین‌فریم و مدارهای مجتمع را در دستور کار خود قرار دهند. در ماه‌های پایانی سال ۱۹۶۲، مأموریت فوجیتسو به تولید رقیبی برای کامپیوتر ترانزیستوری IBM 1401 تغییر کرد. حاصل این تلاش‌ها ساخت مین‌فریم FONTAC با همکاری چند شرکت دیگر از جمله هیتاچی و ان‌ای‌سی بود. پروژه FONTAC اولین تلاش ملی و گسترده ژاپنی برای دستیابی به مین‌فریم‌ها بود و ارزش بالایی داشت ولی در بازار یک شکست محسوب می‌شد.
فوجیتسو اصلا نگران هزینه‌های توسعه و ساخت کامپیوتر نبود؛ چون طبق فرآیندی که دولت ژاپن وضع کرده بود؛ به محض اینکه یک کامپیوتر جدید ساخته می‌شد؛ هزینه آن دریافت شده و جریان درآمدی شرکت به وضعیت پایداری می‌رسید. فوجیتسو به توسعه و تحقیق خود ادامه داد تا اینکه در سال ۱۹۶۵ پیشرفته‌ترین کامپیوتر داخلی ژاپن به نام FACOM 230 را تولید کرد. فوجیتسو به سرعت رشد خود در ساخت کامپیوترها را ادامه داد تا به بزرگ‌ترین سازنده و فروشنده کامپیوتر در دهه ۶۰ ژاپن تبدیل شد.
تغییر مسیر استراتژیک: از مین‌فریم‌ها به کامپیوترهای شخصی و لپ‌تاپ
در دهه ۱۹۷۰، آی‌بی‌ام از خانواده جدید محصولات خود به نام ۳۷۰ رونمایی کرد تا به نوعی بازار و میدان جنگ و رقابت جدیدی میان این شرکت امریکایی با ژاپنی‌ها باز شود. دوباره فوجیتسو با همکاری هیتاچی شروع به ساختن کامپیوتری مشابه IBM 370 کردند که حاصل آن کامپیوترهای سری M فوجیتسو هیتاچی در اواخر دهه ۷۰ میلادی بود. کامپیوترهای M کاملا مشابه آی‌بی‌ام ۳۷۰ بودند و از نظر قدرت محاسباتی با آن‌ها برابری میکردند. رسما فوجیتسو یک رقیب بزرگ برای IBM بود و در بازار ژاپن فروش بیشتری داشت. در دهه ۱۹۸۰ عملا آی‌بی‌ام بازار ژاپن را به فوجیتسو واگذار کرد و این برتری تا دهه ۱۹۹۰ ادامه داشت.
فوجیتسو در طی همه این سال‌ها، تولید محصولات مخابراتی خود را داشت و از سوی دیگر در سال ۱۹۷۷ وارد توسعه نرم‌افزار هم شده بود. اولین نرم‌افزار فوجیتسو به نام AIM یک سرویس دیتابیس آنلاین برای کامپیوترهای سری M بود.
در سال ۱۹۷۸ اولین ماژول حافظه رم با ظرفیت ۶۴ کیلوبایت در معماری DRAM را ساخت و جزو اولین سازنده‌های موفق حافظه در جهان بود.
فوجیتسو در دهه ۱۹۸۰ علاوه بر صنعت مخابرات، تولیدکننده انواع کامپیوتر از کامپیوترهای شخصی و خانگی، مین‌فریم، ورک‌استیشن، مینی‌کامپیوترها و تجهیزات جانبی آن‌ها بود. به علاوه، روی سیستم‌های نوشتاری و پردازش زبان ژاپنی هم کار میکردند. در اواخر قرن بیستم روی تولید سیستم‌های شبکه‌ای اطلاعات شرکتی (COINS) و شبکه‌های تلفن خصوصی PBX و سوئیچ‌های دیجیتال تمرکز کردند و سراغ تولید تراشه‌های الکترونیکی و دیجیتالی رفتند.
در همه این دهه‌ها فوجیتسو سعی کرد با خرید برخی شرکت‌ها در کشورهای دیگر از جمله شرکت معروف امریکایی «آمدال»، وارد بازارهای بین‌المللی شود ولی همیشه با یک رقیب بزرگ به نام IBM روبرو بود. چندین بار IBM از فوجیتسو به خاطر نقض ثبت اختراع‌هایش شکایت کرد و هزینه‌های بزرگی گریبان‌گیر این شرکت شد. از دیگر شرکت‌هایی که توسط فوجیتسو خریداری شده است؛ ۸۰ درصد سهام شرکت بریتانیایی ICL بود که در حوزه مین‌فریم فعالیت می‌کرد. سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیون دلاری در شرکت امریکایی HAL تلاش دیگر فوجیتسو برای دست یافتن به بازارهای بین‌المللی بود.
در سال ۱۹۹۵ اولین لپ‌تاپ فوجیتسو به نام BIBLO تولید شد. این لپ‌تاپ مصارف کاربری شخصی و همراه داشت و مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای کلاینت سروری فوجیتسو روی آن به صورت پیش‌فرض نصب شده بود. سری بعدی لپ‌تاپ‌های فوجیتسو به نام Lifebook برای کسب‌وکارها ساخته شدند و توفیقاتی در بازارهای بین‌المللی پیدا کردند. همکاری با AMD برای ساخت تراشه و حافظه فلش، همکاری با شارپ و سان مایکروسیستمز برای تولید انواع سخت‌افزارها باعث شدند فوجیتسو در بازارهای بین‌الملل موفقیت‌های بیشتری کسب کند ولی ورود به قرن بیست و یکم با شدیدترین فشارهای اقتصادی و تعدیل نیرو روبرو بود و واحد تحقیق و توسعه این شرکت را کوچک ساخت.
تغییر مسیر بزرگ: از سخت‌افزار به نرم‌افزار و سرویس
صنعت فناوری در سراسر جهان با چالش روبرو بود. بازار مخابرات در کشورهای بزرگ اروپایی و ایالات متحده بازدهی بالایی نداشت و تقاضا برای کامپیوترهای شخصی و تلفن‌های همراه به شدت کاهش پیدا کرده بود. مدیرعامل وقت در سال ۲۰۰۲ اعلام کرد که ۱۶،۴۰۰ کارمند را در فوجیتسو تعدیل می‌کند که ۹ درصد از نیروی انسانی بود. حدود پنج هزار کارمند از بخش‌های عملیاتی ژاپن تعدیل شدند که البته هیچ‌کدام، کارمندان دائمی نبودند و در بخش پروژه‌های موقت فعالیت میکردند. اقدام او، یکی از شدیدترین تغییرات ساختاری در شرکت‌های الکترونیکی ژاپن محسوب می‌شد و قدمی در مسیر تغییرات عظیم استراتژیک در فوجیتسو بود. شرکت‌های تابعه و دارای سهام فوجیتسو تغییر نام دادند و هریک توسعه بخشی از محصولات این شرکت بزرگ را برعهده گرفتند.
یکی از بزرگ‌ترین تغییرات مسیرهای این شرکت در اوایل این قرن رخ داد که از سخت‌افزار و مخابرات و کامپیوتر به سوی نرم‌افزار و سرویس چرخید. فوجیتسو در سال ۲۰۰۳ اولین فناوری تأیید هویت براساس کف دست را در جهان توسعه داد. این شرکت چندین نرم‌افزار و سرویس دیگر هم راه‌اندازی کرد ولی هنوز ساخت ابررایانه‌ها را ادامه داد و در سال ۲۰۱۱ قوی‌ترین کامپیوتر جهان به نام K Computer را ساخت.
اکنون، فوجیتسو یکی از بزرگ‌ترین سرویس‌دهنده‌های اینترنتی است. در سال ۲۰۱۶، جزو برترین شرکت‌های تحسین شده در فهرست نشریه فورچون بود و از نظر نوآوری، تعهد اجتماعی و رقابت جهانی زبان‌زد است.
دیدگاه خود را بنویسید