اگر شما هم از علاقه‌­مندان به پیشرفت فناوری‌های حوزه­یIT  باشید؛ لازم است تا اطلاعات خود را در مورد گرایش‌های برتر فناوری‌های استراتژیک به روز نگه دارید. هدف ما در این مقاله بررسی 10 روند برتر در حوزه­ی فناوری‌های استراتژیک برای سال 2024 است که توسط گارتنر در تاریخ 16 اکتبر معرفی شد. جای تعجب نیست که هوش مصنوعی و اتوماسیون، بن مایه بسیاری از این روند‌ها هستند که گفته می‌شود در 36 ماه آینده باعث ایجاد اختلال یا فرصت قابل توجه برای رهبران IT می‌شوند.

به گفته بارت ویلمسن، معاون تحلیلگر گارتنر، آنچه این روند‌ها را برای سال 2024 استراتژیک می‌کند؛ این است که توجه به این موارد برای رسیدگی به اختلالات تکنولوژیکی و عدم قطعیت‌های اقتصادی- اجتماعی در دنیای امروز ضروری است و مدیران IT نقش بسیار مهمی در اهرم استراتژیک فناوری ایفا می‌کنند. 

بر این اساس، همه­‌ی این 10 گرایش به دلیل ارتباط، تأثیر، قابلیت عمل و مزایای سازمانی توسط گارتنر انتخاب شد‌ه‌اند. 

۱- هوش مصنوعی دموکراتیک شده

جای تعجب نیست که هوش مصنوعی مولد دموکراتیک شده (Democratized Generative AI)، در فهرست برترین گرایش‌های فناوری در سال 2024 قرار گرفته است. بر اساس پیش‌بینی گارتنر، تا سال 2026، بیش از 80 درصد سازمان‌ها از API‌ها و مدل‌های هوش مصنوعی مولد یا برنامه‌های کاربردی GenAIenabled استفاده خواهند کرد. این پیشرفت در محیط‌های تولید در اوایل سال 2023 به مقداری در حدود 5 درصد رسید. گارتنر دلایل این جهش را به صورت زیر بیان می‌کند:

  • به لطف برنامه‌های GenAI، کاربران به حجم وسیعی از اطلاعات دسترسی خواهند داشت.
  • پذیرش هوش مصنوعی مولد به طور قابل توجهی دانش و مهارت‌ها را دموکراتیک می‌کند.
  • مدل‌‌های زبان بزرگ (LLM) شرکت‌‌ها را قادر می‌‌سازد تا کارکنان خود را با دانش به سبک مکالمه آشنا کنند. 

۲- اعتمادسازی، ریسک و مدیریت امنیت هوش مصنوعی

ایجاد دموکراسی در دسترسی به هوش مصنوعی، علاوه بر جنبه‌های مثبت، ممکن است جنبه‌های منفی مهم دیگری را نیز به همراه داشته باشد. بنابراین در سال 2024 نیازمند اعتمادسازی، ریسک و مدیریت امنیت هوش مصنوعی (TRiSM) خواهیم بود. 

نمودار GartnerAI TRISM به عنوان یک راهکار مناسب برای افزایش امنیت پیشنهاد می‌شود. گارتنر پیش‌بینی می‌‌کند که تا سال 2026، شرکت‌‌هایی که کنترل‌‌های AI TRiSM را به خوبی اجرا می‌‌کنند؛ می‌توانند 80 درصد از اطلاعات غیرقانونی را به شکلی قابل توجه حذف کنند و به این ترتیب مدیریت امنیت را به شکل صحیح اجرا کنند. 

۳- توسعه­ هوش مصنوعی تقویت شده

منظور از توسعه­ی AI-Augmented، استفاده از فناوری‌‌های هوش مصنوعی برای کمک به مهندسان نرم‌افزار در طراحی، کدنویسی و آزمایش برنامه‌‌ها است. ابزار‌های توسعه­ی نرم­افزار به کمک هوش مصنوعی بهره­وری توسعه­دهندگان را افزایش می‌دهند و دست آن‌ها را باز می‌گذارند تا زمان بیشتری را برای ایجاد برنامه‌های تجاری تأثیرگذار صرف کنند.

۴- برنامه‌های کاربردی هوشمند

یک برنامه­ی هوشمند، همان­طور که از نام آن پیدا است، دارای قابلیت‌هایی است که گارتنر آن را به­عنوان «انطباق یاد گرفته شده برای پاسخگویی مناسب و مستقل» تعریف می‌کند. برنامه‌‌های هوشمند از خدمات مختلف مبتنی بر هوش مصنوعی برای تقویت یا خودکارسازی بهتر کار‌ها استفاده می‌کنند. 

۵- نیروی کار متصل- تقویت شده

در سال 2023، نظرسنجی مدیران ارشد و مدیران اجرایی گارتنر نشان داد که 26 درصد از مدیران شرکت‌ها معتقدند که مخرب‌ترین خطر برای سازمان آن‌ها کمبود استعداد است و بنابراین جذب و حفظ استعداد‌ها اولویت اصلی نیروی کار آن‌ها است. روش دیگر این است که از کارکنان فعلی خود بدون دریافت مالیات اضافی بهره بیشتری ببرند. برای به حداکثر رساندن ارزش کاری کارمندان، سازمان‌‌های بیشتری استراتژی augmented-connected workforce (ACWF) را اجرا می‌‌کنند.

ACWF از برنامه‌های کاربردی هوشمند و تجزیه و تحلیل نیروی کار برای راهنمایی، بهبود رفاه، توسعه­ مهارت و تجربه­ کلی نیروی کار استفاده می‌کند. به گفته­ی گارتنر، تا سال 2027، یک چهارم مدیران از ابتکارات ACWF برای صرفه­جویی 50 درصدی در زمان به­ منظور پرورش استعداد‌ها استفاده می‌کنند. 

۶- مدیریت مستمر مواجهه با تهدید

CTEM (سرنام Continuous Threat Exposure Management ) یک رویکرد سیستمی برای سازمان‌ها است تا به­طور مستمر و پیوسته دسترسی و قابلیت بهره­برداری از دارایی‌های فیزیکی و دیجیتالی خود را ارزیابی کنند. CTEM به جای تمرکز بر زیرساخت، ارزیابی‌‌ها و تلاش‌‌های اصلاحی را برای مقابله با تهدید‌ها یا پروژه‌‌های تجاری همسو انجام می‌دهد و آسیب‌پذیری‌‌ها و حتی تهدیدات غیرقابل اصلاح را کشف می‌‌کند. 

۷- مشتریان ماشینی 

گارتنر مشتری ماشینی (Machine Customer) را که به آن «custobot» نیز می‌‌گویند، این­گونه تعریف می‌‌کند: «یک بازیگر اقتصادی غیرانسانی که کالا‌ها یا خدمات را در ازای پرداخت دریافت می‌‌کند». تا سال 2028، حدود 15 میلیارد تولیدات با پتانسیل قرارگیری به جای مشتری وجود خواهد داشت که در نهایت از تجارت دیجیتال مهم­تر خواهد شد.

ویلمسن معتقد است که: «مشتریان ماشینی مطمئناً در این دهه تریلیون‌‌ها درآمد ایجاد خواهند کرد که تأثیر قابل‌توجهی بر ویترین فروشگاه‌‌ها، زنجیره‌‌های تأمین و کمک به خلق ارزش در سراسر جهان خواهد داشت».

به گفته گارتنر، سازمان‌‌ها باید فرصت‌‌های استراتژیک را برای پشتیبانی از این الگوریتم‌‌ها و دستگاه‌‌ها یا ایجاد custobots جدید در نظر بگیرند.

۸- فناوری پایدار

فناوری پایدار شامل راه‌حل‌‌های دیجیتالی با هدف ارتقای اهداف زیست‌محیطی، اجتماعی و حکمرانی (ESG) با تمرکز بر تعادل بلندمدت اکولوژیکی و حقوق بشر است. به طور کلی، تاکید روزافزونی بر کارآمدتر و پایدارتر کردن استفاده از IT وجود دارد. به دلیل این نگرانی، گارتنر پیش‌بینی می‌‌کند که تا سال 2027، حدود 25 درصد از مدیران IT جبران خسارت‌های زیست محیطی خود را با تأثیرشان بر فناوری پایدار مرتبط خواهند کرد.

«۸۰ درصد از مدیران IT در حمایت از فناوری پایدار شرکت خود نقش دارند»، به گفته ویلمسن مدیران شرکت‌‌های اطلاعاتی و I&O بیشترین فرصت را برای بهبود جنبه‌‌هایی مانند بهره‌وری منابع، نوآوری در تولید محصولات جدید، کاهش هزینه‌‌ها، و بهبود نتایج کاهش ریسک دارند.

۹- مهندسی پلتفرم‌ها

هدف اصلی مهندسی پلتفرم، شامل ایجاد و نگهداری پلتفرم‌‌های توسعه­ی داخلی سلف‌سرویس، افزایش بهره‌وری و تجربیات کاربر و در عین حال تسریع در ارائه ارزش تجاری است.

به گفته ویلسمن، مهندسی پلتفرم فقط یک مجموعه مهارت برای یک فرد در یک نقش خاص نیست. در عوض، این یک تلاش تیمی است، جایی که حداقل فضایی برای تمرکز واضح بر ارائه یک محصول خاص وجود دارد و می‌تواند بستری برای توسعه­دهندگان باشد. برای کمک به کاربران و کاهش اصطکاک، شرکت‌‌ها شروع به ساختن پلتفرم‌‌هایی کرد‌ه‌اند که بین کاربر و سرویس‌‌ها یا پلتفرم‌‌های زیربنایی قرار می‌‌گیرد. یک تیم خبره پلتفرم‌‌ها را ایجاد و نگهداری می‌‌کند. 

۱۰- پلتفرم‌های ابری صنعت

به پیش­بینی گارتنر تا سال 2027، بیش از 70 درصد از شرکت‌‌ها از ICP یا Industry Cloud Platforms برای تسریع پروژه‌‌های تجاری خود استفاده خواهند کرد. ICP‌ها راه­حل‌های ابری با قابلیت سفارشی­سازی هستند که برای صنایع خاص طراحی شده­اند و می‌توانند برای رفع نیاز‌های سازمان‌ها طراحی شوند