این روزها سرویس‌های تاکسی آنلاینی مانند اسنپ، تپ‌سی و کارپینو در تهران سروصدای زیادی به‌پا کردند و هر روز بر مشتریان‌شان افزوده می‌شود. دامنة فعالیت این سرویس‌ها از تهران و کرج به دیگر شهرها رسیده و حتا سرویس‌های پیک‌موتوری آنلاین نیز راه‌اندازی شده است. اما ایده اصلی تاکسی آنلاین یا سفارش اینترنتی تاکسی از کجا و توسط کدام شرکت و استارتاپ در جهان بروز کرد؟
تولد ایده
اولین شرکتی که ایده سفارش تاکسی با اپلیکیشن را مطرح و پیاده‌سازی کرد، شرکت اوبر بود. نام «اوبر» (به انگلیسی uber) ریشه در لغات آلمانی دارد (über) و به معنی فوق‌العاده یا superاست.
این شرکت در سال ۲۰۰۹ در شهر سان‌فرانسیسکو تاسیس شد. ایده شکل‌گیری اوبر این بود که هر فردی در هر نقطه‌ای از شهر است بتواند تنها با فشردن یک گزینه روی گوشی تلفن همراه به نزدیک‌ترین تاکسی و راننده دسترسی یافته و مسافرت‌های درون‌شهری خود را انجام دهد.
این ایده در شرایطی مطرح شد که هنوز بازار اسمارت‌فون‌ها به شکل فعلی که می‌شناسیم نبود و بسیاری از مردم هنوز از گوشی‌های تلفن همراه قدیمی استفاده می‌کردند؛ بسترهای اینترنتی و ارتباطی چنان گسترده نشده و شبکه‌های موبایل 3G حاکم بودند.
اما تراویس کالانیاک و گرت کمپ؛ موسسان اوبر برای ده سال بعد برنامه‌ریزی می‌کردند و نمی‌خواستند خیلی سریع به سود و موفقیت برسند.
آن‌ها می‌دانستند که این ایده مزایای زیادی برای مردم به همراه خواهد داشت. کاهش قیمت‌های سفرهای درون شهری، کاهش مدت زمان انتظار برای تاکسی و افزایش کیفیت خدمات برخی از این مزایا هستند. استارتاپ اوبر در ابتدا با یک جذب سرمایه ۲۰۰ هزار دلاری شروع کرد و دوباره در سال ۲۰۱۰ سرمایه‌ای ۱.۲۵ میلیون دلاری دریافت کرد.
جالب است بدانید که اولین حامی و سرمایه‌گذار شرکت اوبر یک ایرانی به نام «شروین پیشه‌ور» است. شروین پیشه‌ور یکی از سرمایه‌گذاران و بنیانگذاران شرکت Hyperloop One است که شرکتی سرمایه‌گذار در برنامه‌ها و پروژه‌های حمل و نقلی است.
۷ سال بعد اوبر نه تنها یکی از موفق‌ترین استارتاپ‌های امریکا و جهان بود بلکه به باشگاه ثروتمندترین و غول‌ترین شرکت‌های فناوری دنیا وارد شده و جریان‌ساز یکی از بزرگ‌ترین سیستم‌های حمل و نقل شهری در جهان شد. مدیران اوبر دائم در حال به‌روزرسانی ایده خود هستند و هم‌اکنون روی ایده تاکسی‌های اینترنتی بدون راننده و خودروهای پرنده کار می‌کنند چون اعتقاد دارند نیاز بعدی مشتریان این دو فناوری است.
توسعه ایده
در سال ۲۰۱۱ اوبر توانست از بازار آمریکا فراتر رود و به یک شرکت بین‌المللی تبدیل شود. پاریس اولین شهر خارج از آمریکا بود که اوبر در سال ۲۰۱۱ به آن وارد شد و در ماه‌های بعد آن‌ها به شهرهای تورنتو کانادا، لندن انگلستان و سیدنی استرالیا وارد شدند.
این شرکت رشد سریع خود را ادامه داد و در سال ۲۰۱۴ به چهل و هشتمین شرکت قدرتمند آمریکا تبدیل شد. در سال ۲۰۱۵ ارزش شرکت اوبر در بازار سهام به ۶۲٫۵ میلیارد دلار رسید. تا سال ۲۰۱۶ شرکت اوبر فعالیت خود را در بیش از ۶۰ کشور دنیا و ۴۰۴ شهر گسترش داده است. شرکت اوبر هم اکنون ۶٫۷۰۰ کارمند و در حدود یک میلیون راننده دارد.
چالش‌های ایده
همان ابتدا، شروع کار اوبر با مخالفت‌های زیادی از سوی صنعت تاکسیرانی و آژانس‌های مسافرتی همراه شد و جنگ‌های سختی میان آن‌ها و اوبر شکل گرفت. اوبر وارد هر شهری می‌شد، این دو صنعت به مقابله و اعتراض به‌پاخاسته و مانع فعالیتش می‌شدند.
در برخی شهرها و کشورها، حکومت و بخش‌های دولتی نیز به صف مخالفان و معترضان پیوسته و کار سخت‌تر می‌شد. مشکل بعدی راضی کردن راننده‌ها بود که وارد این سیستم شود چون اگر از صنف تاکسی‌ها خارج می‌شدند دیگر بازگشتی در کار نبود.
به‌روزرسانی ناوگان حمل و نقل و افزایش کیفیت خدمات، چالش بعدی اوبر در همان سال‌های اولیه بود چون قرار است مردم با قیمت پایین‌تر، سریع‌تر سوار یک تاکسی بهتر شوند. از سوی دیگر، به فاصله چند سال؛ استارتاپ‌های دیگری هم وارد این حوزه شدند که مهم‌ترین آن شرکت Didi Chuxing در کشور چین بود. دیدی چوکسینگ استارت‌آپی است که همانند اوبر در کشور چین در حوزه حمل‌ونقل و تاکسیرانی به فعالیت اشتغال دارد.
سرانجام پس از یک مشاجره بسیار طولانی میان اوبر و دیدی چوکسینگ، شرکت اوبر در برابر همتای چینی خود تسلیم شد و در نهایت واحد چین خود را به دیدی چوکسینگ واگذار کرد. اکنون این دو شرکت در قالب یک همکاری مشترک با یکدیگر به فعالیت در چین ادامه می‌دهند. در ادامه کار، اوبر با انواع دیگری از چالش‌ها مانند چالش هشتگ #DeleteUber یا مشکلات کیفیتی تاکسی‌ها و راننده‌ها روبرو شد.
همیشه دو حالت وجود دارد: مردم راضی نیستند و اعتراض دارند یا راننده‌ها از حقوق و دستمزد و شرایط کار گله‌مند هستند و نافرمانی می‌کنند یا خدماتی که باید و مورد انتظار است را به مشتریان ارایه نمی‌کنند. در مقطعی، اوبر مشکلات بسیار زیادی با راننده‌ها پیدا کرد به طوری که مجبور شد ناوگان حمل و نقلی خود را به‌روز و درصد زیادی از راننده‌ها را اخراج کند.
اوبر در سال‌های اخیر با چالش‌های نقض حریم خصوصی نیز روبرو شده و شرکت‌هایی مانند اپل تهدید کردند اپلیکیشن این شرکت را از روی اپ‌استور خود پاک می‌کنند چون اعتقاد دارند اوبر با استفاده از روش‌هایی سعی دارد مشتریان خود را ردگیری کرده و از نحوه ترددهای آن‌ها باخبر شود.
مغز متفکر پشت سر ایده
بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند اوبر موفقیتش را مدیون تراویس کالانیک است. تراویس مدیرعامل و کارآفرین جوان و معروف آمریکایی و یکی از بنیانگذاران شرکت اوبر است.
به دلیل داشتن همین عنوان‌ها، وی به شهرت زیادی دست یافته است و در حال حاضر یکی از تاجران موفق و میلیاردر محسوب می‌شود. او با وجود آن که یک کارآفرین 39 ساله است، اما با ثروت 6 میلیارد دلاری خود، در سال 2014 در لیست 400 فرد ثروتمند آمریکا، در جایگاه 290 قرار گرفت. تراویس خودش تعریف می‌کند؛ ایده تاکسی آنلاین از آن‌جا به ذهنش خطور کرد که در شهر پاریس با مشکل یافتن تاکسی مواجه شد.
بعد تصمیم گرفت مشکلات روزانه‌ای که دارد را حل و برایشان راه‌کار ارائه بدهد و اوضاع نابسامان‌شان را درست کند. بنابراین «اوبر با هیچ ذهنیت بلندپروازانه یا جاه‌طلبانه‌ای شکل نگرفت، بلکه ایده شکل گرفتن آن تنها برای حل این مسئله ساده بود». تراویس به کارآفرینان جوان پیشنهاد می‌کند در پی ارائه گزینه‌های بهتر به مردم باشید و تحلیل‌گر و خلاق باشید.
اگرچه ایده اوبر بسیار جذاب و هیجان‌انگیز است اما با مشکلات بسیار زیادی در این سال‌ها روبرو بوده که مدیران این شرکت و از جمله تراویس سعی کردند مشكلات را برطرف سازند و به مسیر خود ادامه بدهند. تراویس اعتقاد دارد شاید مشکلات، سرعت شما را کم کند ولی نباید متوقف شوید؛ شاید از کار کوچکی شروع کنید ولی بهتر از آن است كه بترسید و هیچ‌کاری نکنید.
برای موفقیت ایده
جنگیدن، مقاومت و صبر شاه‌کلید‌های موفقیت یک ایده به‌خصوص ایده‌ای مانند تاکسی آنلاین هستند؛ کارهایی که اوبری‌ها خوب به آن اشراف دارند و در مواجهه با هر مشکل نه تنها عقب ننشسته بلکه اهداف بزرگ‌تری برای خود ترسیم کردند و خلاقیت را به یک سرگرمی هوش مبدل ساختند.
کالانیک به عنوان فردی عجول و بی‌پروا و پرتکاپو شناخته می‌شود. او برای دفاع از عملکرد شرکت خود، در مقابل صنعت تاکسیرانی، شرکت‌های تاکسی رقیب، ناظرهای محلی و گاهی اوقات حتی در برابر مشتریان خودش ایستاده است.
در واقع کارهایی که کالانیک انجام می‌دهد، او را پیش می‌راند و او از نشان دادن آن‌ها هراسی ندارد. اما بارها پیش آمده که خودش قبول دارد اشتباه کرده و در جبران آن روش درستی را در پیش گرفته است
دیدگاه خود را بنویسید