تقریبا هر کسی با فناوری مجازی‌سازی آشنا باشد و نام آن به گوش‌اش بخورد؛ سریعا VMWare در ذهن‌اش تداعی می‌شود. وی‌ام‌ویر پیش‌گام مجازی‌سازی در دنیای مدرن نرم‌افزارها است. سال‌ها است که وی‌ام‌ویر دارد به مجازی‌سازی خدمت می‌کند و یکی از بازیگران اصلی این فناوری در دنیا است. حتما برایتان جالب خواهد بود که بدانید وی‌ام‌ویر در فهرست صد شرکت برتر فورچون نیست ولی به همه این شرکت‌ها خدمات مجازی‌سازی ارائه می‌دهد. امروز، بخش عمده‌ای از سهام شرکت وی‌ام‌ویر در اختیار شرکت «دل» است و مایکل دل مشهور، رئیس هیئت‌مدیره‌ آن است. وی‌ام‌ویر نزدیک به ۲۵ هزار کارمند در سراسر دنیا دارد و درآمد آن در سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۹ میلیارد دلار برآورد شده است. امروز می‌خواهیم سفری به تاریخچه این شرکت جذاب داشته باشیم و نکات الهام‌بخش ریز و درشتی را از سرگذشت یکی از معروف‌ترین شرکت‌های نرم‌افزار شبکه بیرون بکشیم:

عشق پنج ضلعی

تاریخچه فناوری مجازی‌سازی به ۶۰ سال پیش برمی‌گردد. مفهوم مجازی‌سازی از دهه ۱۹۶۰ و زمان مین‌فریم‌ها مطرح بوده است اما در دهه ۱۹۹۰ اوج گرفت. نرم‌افزارهای معماری x86 بر بازار حکم‌رانی می‌کردند و نیاز بود از سخت‌افزار استفاده‌های بهینه‌ای برای این نرم‌افزارها انجام شود. اینجا بود که هر سال بر ارزش و اهمیت مجازی‌سازی افزوده شد. شرکت وی‌ام‌ویر در همان سال‌ها متولد شد و توانست خودش را با این فناوری و مفهوم گره بزند و تا به امروز نامش با مجازی‌سازی قرین باشد. دهم فوریه سال ۱۹۹۸، پنج دوست و عاشق فناوری و کامپیوتر، تصمیم می‌گیرند شرکتی تاسیس کرده و ایده آن بهبود بازدهی کامپیوترها و سیستم‌های پردازشی بود. دایان گرین، مندل روزرنبلوم، اسکات دوین، الن ونگ و ادوارد باگنیون دوستانی بودند که غالبا در دانشگاه برکلی با یکدیگر آشنا شده و وجه مشترک تمام‌شان، عشق بی‌نهایت به فناوری بود. در پایان سال ۱۹۹۸، شرکت وی‌ام‌ویر نزدیک به ۲۰ کارمند داشت.

اولین محصول وی‌ام‌ویر در سال ۱۹۹۹ و با نام VMware Workstation معرفی شد. این نرم‌افزار فقط برای سرورها نبود و تا به امروز یکی از بهترین ابزارهای مجازی‌سازی دسکتاپ هم هست. در زمان همه سرورها به صورت فیزیکی و در محل شبکه یا مرکزداده نصب می‌شدند. ترافیک دیتا و اینترنت و حتی شبکه در آن زمان مانند امروز نبود و بسیاری از سرورها، با کمترین قدرت پردازشی کار کرده ولی مصرف انرژی و اصطهلاک بالایی داشتند که هزینه‌های سربار زیادی به شرکت‌ها تحمیل می‌کرد. سرورها بین ۱ تا ۵ درصد کارایی موثر داشتند و بازدهی آن‌ها بسیار پایین بود. ایده اولیه ارائه نرم‌افزار وی‌ام‌ویر ورک‌استیشن از همین جا نشات گرفت. آن‌ها دنبال روشی بودند که از نصب سرورهای فیزیکی زیاد جلوگیری کند و بشود روی یک سرور فیزیکی، چندین سرور نرم‌افزاری یا مجازی تعریف کرد و هر سرور را به یک شرکت یا سرویس اختصاص داد. نمونه‌های اولیه ماشین مجازی وی‌ام‌ویر بسیار کند بود و مثلا ۳۰ دقیقه طول می‌کشید تا یک ماشین مجازی راه‌اندازی شود. اولین محصول VMware به طور همزمان برای سیستم‌عامل‌های ویندوز و لینوکس ارائه شد که در آن سال‌ها بسیار منحصربه‌فرد بود.

پرش با سرورهای مجازی

با شروع قرن ۲۱، محصولات وی‌ام‌ویر یکی پس از دیگری وارد بازار شدند. عمده‌ترین این محصولات، سرورهای مجازی‌سازی ESX و GSX بود که اولی برای لینوکس و دومی برای ویندوز طراحی شده بود. امروزه این ابزارهای مجازی‌سازی را با نام هایپروایزر می‌شناسیم. سرورهای مجازی‌سازی، سکوی پرش وی‌ام‌ویر در دنیای فناوری بودند. هر سال، یک نسخه جدید از آن‌ها با قابلیت‌ها و ویژگی‌های بیشتر عرضه می‌شد. ESX به شدت توسعه یافت و GSX جای خودش را به محصول Server دارد. نسخه ESX 3.5 با Virtual Server Center یا vCenter ادغام شد و محصول جدیدی به بازار آمد که باز محبوب‌ترین و عمده‌ترین ابزار مجازی‌سازی سرور محسوب می‌شد. از دیگر محصولات موفق وی‌ام‌ویر در این سال‌ها می‌توان به vMotion اشاره کرد که به کاربران امکان می‌داد تا یک وظیفه‌ی پردازشی را از یک سرور به دیگری منتقل کنند.

اولین ثبت اختراع یا پتنت شرکت وی‌ام‌ویر به نام «سیستم و روش مجازی‌سازی سیستم‌‌های کامپیوتری» در سال ۲۰۰۲ ثبت شد. امروزه وی‌ام‌ویر بیش از ۱۸۰۰ پتنت دفتر ثبت پتنت آمریکا دارد و موسسه IEEE می‌گوید از نظر مجموعه پتنت‌های ثبت شده، دومین شرکت ارزشمند نرم‌افزاری شناخته می‌شود. 

با افزایش محصولات نرم‌افزاری این شرکت و آشنا شدن دیگر شرکت‌ها با مزایای مجازی‌سازی و محصولات وی‌ام‌ویر، به مرور بر مشتریان اینترپرایس آن‌ها افزوده شد و شرکت‌های بیشتری دوست داشتند سرورهای اصلی و پروداکشن خود را با مجازی‌سازی مدیریت کنند. 

بازار رو به رشد

سال ۲۰۰۴ برای وی‌ام‌ویر با حوادث مختلف و مهم سپری شد. وی‌ام‌ویر دیگر یک شرکت محدود در کشور ایالات متحده نبود و در سراسر جهان شناخته شده بود. محصولات این شرکت در قاره اروپا استفاده می‌شد. اولین دفتر اروپایی شرکت در فریملی بریتانیا تأسیس شد و به سرعت دفاتر دیگری در کشورهای مختلف اروپا و پس از آن آسیا و امریکای جنوبی راه‌اندازی شد. اتفاق مهم دیگر در این سال، فروش وی‌ام‌ویر به شرکت EMC با قیمت ۶۳۵ میلیون دلار بود. اتفاق بعدی راه‌اندازی کنفرانس VMworld برای کاربران وی‌ام‌ویر بود. کنفرانسی که به مرور بزرگ‌تر و جهانی‌تر شده و کم‌کم به بزرگ‌ترین گردهمایی حوزه مجازی‌سازی و پردازش ابری تبدیل شد. اولین کنفرانس VMworld در سال ۲۰۰۴ نزدیک به ۱۴۰۰ شرکت‌کننده داشت که سه برابر تعداد پیش‌بینی شده بود. امروزه، چندین هزار نفر در مراسم VMworld شرکت می‌کنند.

در سال ۲۰۰۵ تأسیس دفاتر VMware در کشورهای دیگر ادامه پیدا کرد و بنگلور، هند و چین میزبان شرکت نرم‌افزاری بودند. تا آن سال تعداد کارمندان به بیش از هزار نفر در سرتاسر جهان رسیده بود.

وی‌ام‌ویر در دسامبر ۲۰۰۷ محصول پرآوازه ESX Server ESXi edition  یا  ESXiرا عرضه کرد و در همان سال سرویسی برای مدیریت ماشین‌های مجازی بیرون داد. همین‌طور، به کمپ جدید در مرکز تحقیقات استنفورد در پالو آلتو نقل مکان کردند. کمپی که امروز به عنوان مرکز اصلی مدیریت شرکت شناخته می‌شود. در همان سال فرایند عرضه‌ی عمومی سهام شرکت هم انجام و VMware در ۱۴ اوت به بازار بورس و اوراق بهادار نیویورک راه یافت. شرکت سیسکو از بزرگ‌ترین فعالان صنعت شبکه، در سال ۲۰۰۸ همکاری کاربردی را با VMware شروع کرد. آن‌ها سرویسی به‌نام Nexus 1000V را توسعه دادند که به‌عنوان یک سوئیچ نرم‌افزاری مجازی کار می‌کرد. محصول مذکور به‌عنوان یک گزینه‌ی داخلی به زیرساخت‌های VMware اضافه شد. وی‌ام‌ویر در سال‌های پایانی دهه ۲۰۰۰ سبد محصولات خود را توسعه داده و علاوه بر سرور، محصولی برای مجازی‌سازی دسکتاپ عرضه کرد تا نه تنها کامپیوترهای دسکتاپ و لپ‌تاپ‌ها، بلکه گوشی‌های موبایل، اپلیکیشن‌ها و دیگر دستگاه‌های موبایل هم وارد عرصه مجازی‌سازی شوند. 

تولد یک غول

وی‌ام‌ویر به مسیر پیشرفت و رشد خود در دهه ۲۰۱۰ ادامه داد. در سال ۲۰۱۱ طی کنفرانسی به طور رسمی ESX را به‌صورت کامل منسوخ و همه‌ی خدمات را به زیر چتر vSphere برد. سرویس vSphere در سال ۲۰۰۹ معرفی شده بود. همین‌طور، در این سال وی‌ام‌ویر به طور رسمی وارد حوزه خدمات ابری شد. آن‌ها در راستای سیاست‌های تحقیق و توسعه خود، در بسیاری از کشورها مانند کشورهای بلغارستان، چین، هند و سرزمین‌های اشغالی مراکز مهم توسعه خدمات نرم‌افزاری باز کردند. در سال ۲۰۱۱ یک مرکز بزرگ تحقیقاتی نیز در پونا هند تاسیس شد که به‌صورت اختصاصی به توسعه‌ی پورتفولیوی شرکت در حوزه‌ی خدمات ابری می‌پردازد. با تأسیس آن مرکز، تعداد کارمندان در سرتاسر جهان به ۱۱ هزار نفر رسید. بزرگ‌ترین شرکت نرم‌افزاری مجازی‌سازی همانند بسیاری از بزرگان دنیای فناوری، اقدام به خرید شرکت‌های کوچک و استارتاپی کرد. در سال ۲۰۱۲ شرکت Nicira را به قیمت ۱.۲۶ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۴ شرکت AirWatch را به قیمت ۱.۵۶ میلیارد دلار خریداری و به مجموعه خود افزود. در سال ۲۰۱۵ یکی از بزرگ‌ترین فرایندهای خرید و ادغام در تاریخ فناوری رخ داد. شرکت دل در آن سال تصمیم به خرید EMC گرفت که سهام آن‌ها در VMware را هم شامل می‌شد. قیمت پیشنهادی ۶۷ میلیارد دلار بود و پس از اتمام، دل را به مجموعه‌ای از کسب‌وکارهای گسترده در حوزه‌ی رایانش تبدیل کرد. پس از ادغام EMC با دل، وی‌ام‌ویر حدود ۸۰۰ نیروی کاری را تعدیل کرد و تعدادی از مدیران اجرایی هم استعفا دادند. 

نوآور، پیشگام و عاشق

وی‌ام‌ویر پس از گذشته دو دهه، از یک تیم ۵ نفره عاشق فناوری به یک مجموعه بزرگ ۵۰۰ هزار مشتری تبدیل شده است. یکی از نوآوران و پیشگامان صنعت نرم‌افزارهای تجاری، راه‌کارهای پردازشی، خدمات ابری و شبکه، امنیت شبکه و موبایل که دنیا را با محصولات مجازی‌سازی خود متحول کرده است و یکی از نیازهای ضروری دنیای فناوری اطلاعات شناخته می‌شود. این شرکت اکنون نزدیک به ۲۴۲۰۰ کارمند در سراسر کشور دارد و رسما غول مجازی‌سازی دنیای پردازش محسوب می‌شود.