هیچ دو مرکزداده‌ای در طراحی، کاربردها و داده‌هایی که در شبکه، محاسبات و زیرساخت‌های ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند؛ با هم مشترک یا شبیه به هم نیستند. اما می‌توان مراکزداده را در ۵ دسته‌بندی کلی گنجاند. بسیاری از فعالان صنعت IT به درستی نمی‌دانند فرق این ۵ نوع مرکزداده رایج چیست؟ مثلا، تفاوت مرکزداده Enterprise با مرکزداده Hyperscale دقیقا چیست یا مرکزداده سنتی با مرکزداده لبه شبکه چه تفاوت‌های اساسی دارند؟ مراکزداده کلوکیشن با این مراکزداده چه تفاوت‌هایی دارد یا تفاوت مراکزداده ماژولار و سیار با مراکزداده اج چیست. در این مطلب، می‌خواهیم به طور مختصر، ۵ نوع مرکزداده رایج بازار را تعریف کرده و تفاوت‌های آن‌ها را مشخص کنیم.
1- مراکزداده اینترپرایس (Enterprise)
مرکزداده اینترپرایس یا سازمانی، یک نوع مرکزداده خصوصی است که به طور ویژه برای پشتیبانی از یک سازمان ساخته شده است. این نوع مراکزداده برای شرکت‌ها و سازمان‌هایی مناسبند که نیازمند یک شبکه و زیرساخت منحصربه‌فرد هستند یا شرکت‌هایی که به اندازه کافی بزرگ بوده و به لحاظ مالی خودشان می‌توانند یک مرکزداده اختصاصی داشته باشند و در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند؛ مراکزداده سازمانی به صورت سفارشی ساخته می‌شوند تا با اپلیکیشن‌ها، ترافیک بار کاری و فرآیندهای سازمانی آن شرکت سازگار باشند.
این مراکزداده را در محل همان سازمان یا در مکانی خارج از محل سازمان که از نظر امنیت، اتصالات و سیستم‌های برقی مناسب تشخیص داده شده است؛ پیدا می‌کنید. ممکن است یک شرکت تصمیم بگیرد برای مواقعی که حادثه‌ای رخ می‌دهد؛ عملیات تجاری خود را از عملیات مرکزداده جدا کند یا اینکه سازمانی تصمیم بگیرد مرکزداده خود را در یک منطقه سردتر بسازد تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی کند.
در هر صورت، بخش آی‌تی داخلی آن سازمان مسئول مدیریت تجهیزات و زیرساخت‌های آی‌تی است که معمولا به فضای سفید (White Space) تعبیر می‌شود و فضای خاکستری (Gray Space) که شامل قطعات و تجهیزات مرکزداده پشتیبان است؛ برون‌سپاری می‌شود و تیم فناوری اطلاعات دیگری آن را پشتیبانی می‌کند.
۲- مراکزداده کلوکیشن و چند مستاجری (Colocation/Multi-Tenant)
مراکزداده چند مستاجری که به مراکزداده کلوکیشن نیز شناخته می‌شوند؛ فضاهایی از مراکزداده هستند که به کسب‌وکارها و مشاغل اجاره داده می‌شوند. این کسب‌وکارها و مشاغل تمایل دارند سخت‌افزار محاسباتی و سرورهای خود را در خارج از سایت خود میزبانی کنند. یک مرکزداده کلوکیشن، تمام اجزا و نیازمندی‌های یک مرکزداده مانند برق، سیستم سرمایشی، امنیت، تجهیزات شبکه و تجهیزات ذخیره‌سازی اطلاعات را برای یک مشتری فراهم می‌کند.
اغلب اوقات، شرکت‌های تجاری که فضایی برای مرکزداده سازمانی (اینترپرایس) خود ندارند یا از یک تیم فناوری اطلاعات برای مدیریت یک مرکزداده برخوردار نیستند؛ سراغ مراکزداده کلوکیشن یا چند مستاجری می‌روند تا با دیگران به صورت اشتراکی از یک مرکزداده استفاده کنند. این رویکرد به آن‌ها اجازه می‌دهد تمرکز، سرمایه‌گذاری و منابع نیروی انسانی خود را روی پروژه‌ها و ابتکارات دیگر سوق دهند و هزینه زیادی برای درگیر شدن با یک مرکزداده سازمانی نپردازند.
یک سازمان می‌تواند فضای مورد نیاز برای میزبانی داده‌های خود را اجاره کند و بعد با تغییر نیازهایش، به سرعت این فضای ذخیره‌سازی را افزایش یا کاهش دهد. همه صنایع و حوزه‌های خدماتی، مالی و صنعتی از بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی تا بانک‌ها و موسسات مالی، کارخانه‌ها و شرکت‌های تولیدی و سازمانی‌های دولتی، مشتری مراکزداده کلوکیشن هستند.
امروزه، تقاضا برای دریافت خدمات کلوکیشن بسیار زیاد است. مشتریان انتظار دارند پهنای‌باند کافی، توانایی سریع دسترسی به داده‌ها و مشاهده بی‌درنگ وضعیت ترافیک خود را از یک کلوکیشن دریافت کنند و بالاترین خدمات و پشتیبانی را در زمان بروز مشکل، داشته باشند. دارندگان مراکزداده کلوکیشن نیز سعی می‌کنند سریع‌تر از مراکزداده اینترپرایس، خود را به‌روزرسانی کرده و سخت‌افزار و فناوری‌های نوین‌تر و بیشتری به خدمت بگیرند.
۳- مراکزداده فرامقیاس (Hyperscale)
مراکزداده فرامقیاس برای پشتیبانی از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در مقیاس بسیار بزرگ ساخته می‌شوند. براساس مطالعات گروه تحقیقاتی Synergy Research، در کل جهان تنها ۷۰۰ مرکزداده فرامقیاس وجود دارد ولی همین تعداد مرکزداده از 5 سال پیش تا کنون 2 برابر شده است.
در حالی که شاید این آمار، درصد کمی از کل مراکزداده سراسر دنیا (حدود ۷ میلیون مرکزداده در سراسر جهان وجود دارد) را تشکیل دهد؛ مراکزداده فرامقیاس به سرعت در حال افزایش هستند. آمازون، مایکروسافت و گوگل به تنهایی بیش از نیمی از مراکزداده فرامقیاس را میزبانی می‌کنند.
مانند مراکزداده اینترپرایس، مراکزداده فرامقیاس هم به یک شرکت خاص تعلق دارند و تمام امور مربوط به پشتیبانی این مرکزداده برعهده تیم IT داخلی آن شرکت است. معمولا این نوع مراکزداده برای پلتفرم‌های رایانش ابری یا ذخیره‌سازی کلان داده‌ها استفاده می‌شوند. یک مرکزداده فرامقیاس حداقل دارای ۵ هزار سرور و ۵۰۰ رک است و درفضای 1000 متر مربعی ساخته می‌شود.
۴- مراکزداده اج و میکرو (Edge/Micro)
تقاضا برای دسترسی لحظه‌ای به اطلاعات، گسترش اینترنت اشیا و نیاز به تجزیه و تحلیل و اتوماسیون، باعث رشد راه‌حل‌های لبه شبکه شده است؛ بنابراین محاسبات به داده‌های واقعی، نزدیک‌تر می‌شوند.
عموما این نوع از مراکزداده کوچک هستند و در نزدیکی افراد، خدمات و بخش‌های مختلف یک کسب‌وکار قرار دارند و به آن‌ها خدمات ذخیره‌سازی اطلاعات، پردازش، تجزیه و تحلیل و اجرای بی‌درنگ و آنی را می‌دهند. این مراکزداده، ارتباط با تاخیر ناچیز و پایینی با دستگاه‌های هوشمند دارند. چون، مراکزداده لبه یا میکرو تا حد امکان به کاربرانی نهایی نزدیک هستند؛ به سازمان‌ها اجازه می‌دهند تا اتصالات و خدمات با تاخیر بسیار کمی ارائه کرده و تجربه کاربری مشتری را بهبود دهند.
همان‌طور که فناوری‌های نوآورانه در حال تغییر سبک زندگی و کار ما هستند؛ از ربات‌ها و پزشکی از راه دور گرفته تا 5G و خودران‌ها، فناوری‌های مراقبتی بهداشتی و شبکه‌های الکتریکی، همگی باعث می‌شوند که هر روز، تعداد بیشتری مرکزداده لبه را شاهد باشیم.
۵- مراکزداده ماژولار و کانتینر (Container/Modular)
مراکزداده ماژولار یا کانتینری معمولا یک مرکزداده قابل حمل و کانتینر مانند است که با قطعات مرکزداده آماده و پیش ساخته، سرهم‌بندی و ساخته می‌شود. سرورها، تجهیزات ذخیره‌سازی، تجهیزات شبکه، یوپی‌اس‌ها، ژنراتورهای برق و سیستم‌های تهویه هوا و غیره، همگی از پیش ساخته شدند و فقط باید براساس نیاز یک مشتری، سرهم‌بندی شوند.
اولین بار، مفهوم مراکزداده ماژولار در حدود ۱۵ سال پیش مطرح شد و اکنون ما تعداد زیادی مرکزداده ماژولار در محل استقرارهای موقت و دائمی مشاهده می‌کنیم. شما اغلب، مراکزداده ماژولار را در سایت‌های ساختمان‌سازی یا محل‌هایی که حادثه فاجعه‌باری رخ داده است؛ پیدا می‌کنید. در طول شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا، بسیاری از مراکزداده ماژولار در مراکز مراقبت از بیماران مستقر شدند.
این نوع مراکزداده در محل‌های ثابت نیز نصب می‌شوند. سازمان‌ها برای صرفه‌جویی در فضا و آزادسازی ساختمان‌های خود برای امور دیگر یا اجازه دادن به یک سازمان برای ارائه خدمات در کنار آن‌ها و تطبیق سریع فناوری‌های جدید، از مراکزداده کانتینری استفاده می‌کنند. مثلا، تصور کنید یک موسسه آموزشی در دوران همه‌گیری کرونا، تصمیم می‌گیرد به سرعت زیرساخت‌های شبکه و آی‌تی خود را گسترش دهد تا پشتیبانی بهتری از کلاس‌های درس آنلاین داشته باشد. بهترین گزینه برای این موسسه آموزشی، استقرار سریع یک مرکزداده ماژولار است.
دیدگاه خود را بنویسید