در بخش نخست، اشاره کردیم اولین نسخه واتساپ در می ۲۰۰۹ منتشر شد که اصلا موفقیت‌آمیز نبود. این نسخه به قدری ناامیدانه بود و با شکست روبرو شد که «جان کوم» کلا می‌خواست توسعه این اپلیکیشن را کنار گذاشته و به دنبال شغل جدید دیگری برود. «بریان اکتون» به او گفت چند ماه دیگر صبر کند و همیشه نسخه‌های اول با شکست روبرو می‌شوند. انتشار قابلیت «پوش نوتفیکیشن» برای iOS 3.0 از سوی اپل، ایده جدید به آن‌ها داد تا هر فرد با تغییر استاتوس خود، سایرین را به طور خودکار فورا متوجه كند. این ویژگی باعث شد دوستان «جان کوم» شروع به استفاده از واتساپ کنند و هریک برای خودشان یک وضعیت جدی یا خنده‌دار بگذارند. نسخه دوم واتساپ به فاصله کمی از نسخه اول و با تاکید روی قابلیت‌های پیام‌رسانی آنی در سال ۲۰۰۹ منتشر شد و در فاصله کمی توانست ۲۵۰ هزار دانلود داشته باشد.
هم‌بنیان‌گذار، سرمایه‌گذار و رشد سریع
حالا دیگر پروژه واتساپ برای «جان کوم» بسیار جدی شده بود ولی دست تنها بود. در آن زمان، «بریان اکتون» دوست همیشگی او بیکار بود و می‌خواست یک استارتاپ جدید راه‌اندازی کند. جان به اکتون پیشنهاد داد با او در پروژه واتساپ شریک شده و هم‌بنیان‌گذار شود. اکتون پذیرفت و سرمایه اولیه شرکت را به ۲۵۰ هزار دلار رساندند. اکتون، چند نفر دیگر از دوستانش را از شرکت یاهو به واتساپ آورد تا به طور جدی‌تر و سریع‌تری روی این اپلیکیشن جدید کار کنند. این‌گونه بود که اکتون را به عنوان هم‌بنیان‌گذار واتساپ می‌شناسیم. آن‌ها ابتدا واتساپ را رایگان ارائه دادند و بعد پولی کردند. خود اکتون می‌گوید: «اپلیکیشن ما وقتی رایگان بود، بسیار سریع رشد کرد. روزانه ۱۰.۰۰۰ بار دانلود داشت. اما هنگامی که دانلود را پولی کردیم، تعداد دانلود ما به ۱۰۰۰ عدد در روز کاهش یافت.» جان و اکتون تا پایان سال ۲۰۰۹، موفق شدند قابلیت ارسال پیام‌های تصویری را هم به واتساپ اضافه کنند. واتساپ در نوامبر ۲۰۰۹ وارد اپ‌استور اپل شد و نسخه بلک‌بری آن نیز در پایان همان سال منتشر گردید.
تیم توسعه واتساپ در سال ۲۰۱۰ تصمیم گرفت دانلود این برنامه را پولی کند. آن‌ها سریعا رشد می‌کردند ولی امکانات و زیرساخت پاسخ‌گویی به این همه کاربر را نداشتند. در دسامبر ۲۰۱۰، ویژگی ارسال عکس به نسخه آیفون افزوده شد و باعث شد بسیار محبوب‌تر شود؛ به‌طوری که در اوایل سال ۲۰۱۱ جزو ۲۰ اپلیکیش برتر اپ‌استور قرار داشت.
واتساپ برای پاسخ‌گویی به این حجم از کاربر، با شرکت «سکویا کوپیتال» همکاری کرده و آن‌ها به ازای ۱۵ درصد سهام واتساپ، ۸ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کردند. این سرمایه‌گذاری باعث ادامه رشد واتساپ شد تا اینکه در پایان ماه فوریه ۲۰۱۳ حدود ۲۰۰ میلیون کاربر فعال و ۵۰ نفر کارمند داشت. دوباره شرکت «سکویا کوپیتال» یک سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری دیگر انجام داد تا در پایان سال ۲۰۱۳، ارزش این شرکت به ۱.۵ میلیارد دلار برسد. در این سال‌ها، واتساپ یکی از بهترین اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی روی آیفون و اندروید بود و رسما «جان کوم» و «بریان اکتون» به موفقیت رسیده بودند و کسب‌وکار خودشان را داشتند.
اوج خبرسازی واتساپ، پیشنهاد خرید فیسبوک بود. اولین بار، مارک زاکربرگ در سال ۲۰۱۲ با جان تماس گرفت و پیشنهاد خرید واتساپ را مطرح کرد. آن‌ها جلساتي برگزار کردند و یک ماه بعد، جان رسما عضو هئیت مدیره فیسبوک شد. اما خرید واتساپ توسط فیسبوک تا سال ۲۰۱۴ طول کشید. فیسبوک توانست با ۱۹ میلیارد دلار، مالکیت واتساپ را به دست بیاورد؛ بزرگ‌ترین خریدی که شرکت فیسبوک تا آن زمان داشت و در دنیای فناوری مثل بمب ترکید. فیسبوک ۴ میلیارد دلار پول نقد داد؛ ۱۲ میلیارد دلار از سهام خود را به جان و بریان واگذار کرد و ۳ میلیارد دلار نیز از سهام شرکت‌های تابعه و دارای سهام محدود بخشید. به اضافه این شرط که جان و بریان هنوز واتساپ را مدیریت کنند و این شرکت به صورت مستقل از فیسبوک حرکت کند. شرطی که البته چند سال بعد نقض شد و واتساپ را در سراشیبی از دست دادن محبوبیت انداخت.
پایبندی به اصل نخست
یکی از مشکلاتی که واتساپ در سال‌های نخستین داشت؛ دریافت هزینه اشتراک ۱ دلاری از کاربران iOS بود. آن‌ها در ابتدا سالی یکبار هم از کاربران اندروید پولی دریافت می‌کردند ولی بعدا آن را کنار گذاشتند. از سال ۲۰۱۶ نیز هزینه اشتراک دانلود واتساپ آیفون حذف شد.
هم‌بنیان‌گذاران واتساپ اصلا طرفدار تبلیغات نبودند و دوست نداشتند اصل نخستی که به خاطرش واتساپ پدید آمده را نقض کنند. دریافت هزینه اشتراک ۱ دلاری، به خاطر جبران عدم نمایش تبلیغات بود؛ ترفندی که در دیگر پیام‌رسان‌های آنی موبایل رایج بود. «جان کوم» در اولین توئیت خود درباره واتساپ که سال ۲۰۱۱ منتشر شد؛ می‌گوید: «هیچ چیز شخصی‌تر از برقراری ارتباط با دوستان و خانواده وجود ندارد و قطع این ارتباط با تبلیغات راه‌حل مناسبی نیست.» او بارها در گفت‌وگوهایش روی این نکته تاکید کرده که در دنیایی بدون تبلیغات، متولد و بزرگ شده است؛ در اتحاد جماهیر شوروی کمونیست!
هم‌بنیان‌گذاران واتساپ، در یاهو و چندین شرکت دیگر کار کرده بودند و الفبای تجارت و مدیریت یک کسب‌وکار را کاملا بلد بودند. آن‌ها می‌دانستند کاربران عاشق و تشنه ویژگی‌های جدید و ارتباطات با کیفیت بهتر ولی بدون تبلیغات هستند و روی این موضوع پافشاری کردند. آن‌ها هر سال چندین ویژگی جدید مانند تماس صوتی، تماس تصویری، واتساپ وب و غیره را به اپلیکیشن خود اضافه می‌کردند؛ بدون اینکه سراغ تبلیغات یا ترفندهای آزاردهنده دیگر درآمدزا بروند. آن‌ها همچنان دوست داشتند یک تجربه کاربری خالص به مردم بدهند.
واتساپ از رمزنگاری انتها به انتها سود می‌برد و خود را امن‌ترین پیام‌رسان موبایل معرفی کرده بود. کاربران این پیام‌رسان مطمئن بودند هیچ‌کس دیگری جز خودشان و گیرنده پیام، متن پیام‌های رد و بدل شده یا تصاویر و ویدئوها را مشاهده نمی‌کند. البته، واتساپ با مشکل انتشار اخبار جعلی روبرو بود ولی از نظر امنیت و حفظ حریم خصوصی، در میان کاربران زبان‌زد بود.
سرانجام واتساپ
«بریان اکتون» در سال ۲۰۱۷، دوباره دنبال یک شروع تازه و سرمایه‌گذاری غیرانتفاعی رفت و از واتساپ، یا بهتر است بگوییم فیسبوک جدا شد. در سال ۲۰۱۸ نیز «جان کوم» واتساپ را ترک کرد؛ چون فیسبوک را به دخالت در این شرکت و تحمیل سیاست‌ها و استراتژی‌های اشتباه مدیران فیسبوک؛ متهم می‌کرد. «جان کوم» در هنگام ترک واتساپ صراحتا گفت فیسبوک دارد واتساپی می‌سازد که مورد علاقه او نیست و ترجیح می‌دهد در چنین واتساپی کار نکند. پیش‌بینی‌های «جان کوم» درست از آب درآمد و واتساپ بعد از رفتن او و «بریان اکتون»، کم‌کم به رکود افتاد و بعد با چالش‌های بزرگی مانند حفظ حریم شخصی روبرو شد. سال ۲۰۲۱ برای واتساپ سال بسیار سختی بود؛ چون استراتژی‌های حفظ حریم شخصی خود را تغییر داد و با موجی از مخالفت‌ها و نگرانی‌ها روبرو شد و بسیاری از کاربران، واتساپ را تحریم کردند و از این پیام‌رسان به اپلیکیشن‌های رقیب پیوستند. واتساپ هنوز یکی از بهترین پیام‌رسان‌های آنی موبایل دنیا است؛ در بیش از ۱۸۰ کشور جهان استفاده می‌شود و نزدیک به ۲ میلیارد کاربر فعال دارد اما باید دید چه زمانی میراث «جان کوم» به طور کامل محو می‌شود و شاهد واتساپی با طعم فیسبوک خواهیم بود.
دیدگاه خود را بنویسید