رفتار‌ها و عادات سمی مانند دروغگویی، منفی‌نگری، بی‌نظمی، تعلل، سرزنش و قلدری بزرگ­ترین موانع پیشرفت ما در محیط کار و حتی زندگی روزمره هستند. این عادت‌ها نه تنها ما را از اهدافمان دور می‌کند؛ بلکه محیط کار را برای دیگران مخرب و استرس‌زا می‌کند. هر یک از ما ممکن است یک یا چند رفتار یا عادت سمی را درون خود رشد داده باشیم که نحوه­ی مواجه و مقابله با آن‌ها بسیار مهم و حیاتی است. 

در این مقاله به معرفی 16 نمونه از این رفتار‌ها و ارائه راهکار‌هایی برای مقابله با هر یک می‌پردازیم.

1. کار بی‌­وقفه

پشتکار و مسئولیت‌پذیری دو ویژگی مهم افراد موفق در محیط کار است، اما نه به قیمت از خودگذشتگی! این اصلا به معنای حرفه‌ای بودن در محل کار نیست. گاهی آنقدر درگیر کار‌های مختلف می‌شویم که زمان از دست می‌دهیم، وقت نا‌هار را فراموش می‌کنیم و فکر می‌کنیم زمانی برای استراحت و غذا خوردن نداریم. در حالی که همیشه زمان وجود دارد و این ما هستیم که تصمیم می‌گیریم چگونه از آن استفاده کنیم.

حتی اگر مسئولیت‌پذیرترین فرد دنیا هم باشید؛ نیاز دارید تا حداقل به مدت 15 دقیقه دنیا و تمام فعالیت‌هایش را متوقف کنید، به هوای آزاد بروید، نفس بکشید و کمی قدم بزنید. این 15 دقیقه انرژی از دست رفته شما را باز می‌گرداند.

2. وقفه‌های بیش از حد

همان­طور که کار بدون وقفه می‌تواند یک رفتار آسیب‌زا تلقی شود؛ مهم است که از آن طرف بوم نیفتید! استراحت‌های کوتاه اما متوالی حس کار را از بین می‌برد، بهره‌وری را کاهش می‌دهد و نتیجه‌ای جز به تاخیر انداختن کار ندارد. اگر فوراً حواس‌تان از کار پرت شد و درگیر فعالیت‌‌های دیگری شد، می‌‌توانید تعداد وقفه‌‌ها را در یک روز کاری محدود کنید. به عنوان مثال، 2 یا 3 استراحت 10 دقیقه‌ای در روز برای صرف نا‌هار، میان وعده، چک کردن تلفن همراه، صرف غذا در بیرون و ... کافی است. ممکن است در ابتدا کنترل این ساعت‌ها کمی دشوار به نظر برسد اما شما می‌توانید با مداومت این موضوع را در خودتان تقویت کنید.

3. تعلل

یکی از عادات سمی در محل کار که ممکن است به قیمت از دست دادن شغل افراد تمام شود، اهمال­کاری یا اصطلاحا «امروز و فردا کردن» است. اگر در مدیریت زمان عملکرد خوبی ندارید، احتمالاً بار‌ها برای پروژه‌های بلندمدت دچار اهمال­کاری شد‌ه‌اید. منتظر معجزه نباشید تا شروع به کار کنید! کار‌ها را به قسمت‌های کوچک تقسیم کنید و برای هر کدام یک بازه­ی زمانی مشخص کنید تا همه چیز برای دقیقه­ی 90 باقی نماند!

4. کمک نخواستن

هر روز در محیط کار با ده‌ها مشکل و چالش مواجه می‌شوید که اگر قرار باشد به تنهایی راهی برای رویارویی با آن‌ها پیدا کنید، دیگر زمانی برای انجام کار‌های روزانه باقی نمی­ماند! اگر کار تیمی یک مزیت داشته باشد؛ آن مزیت آمادگی همه اعضای گروه برای همکاری و حل تک تک چالش‌ها است. از پرسیدن سوال و درخواست کمک خجالت نکشید! برای حفظ این زنجیره به پرسش­های دیگران نیز پاسخ دهید و در مواقعی که نیاز به کمک دارند، دریغ نکنید.

5. منفی‌گرایی

همه­ی افراد روز‌های خوب و بد دارند و هیچ‌کس کامل نیست، پس عینک بدبینی و منفی­گرایی را بردارید و به خود حق بدهید که با توجه به تمام اتفاقاتی که در آن می‌افتد؛ نتوانید با تمام قدرت وارد محیط کار شوید. در شرایط سخت دیدگاه سازنده داشته باشید. نگرش منفی شما بر روحیه­ی همکارانتان تأثیر منفی می‌گذارد و کل گروه را در معرض فرسودگی زودرس قرار می‌دهد. برای مقابله با این دیدگاه بهتر است ابتدا آن را ریشه‌یابی کنید. اگر دید شما از کار نشأت می‌گیرد، آن را با ناظر مجموعه در میان بگذارید و ببینید آیا می‌توان شرایط را تغییر داد.

6. بی‌نظمی

ذهن انسان برای تمرکز نیاز به نظم دارد. بی­نظمی به هر شکل و علتی هم برای فرد و هم برای همکارانش در محیط کار مشکل­ساز است. خواه یک میز یا دفتر نامرتب باشد یا یک صندوق پستی شلوغ، دیر رسیدن و خروج زودهنگام یا غیبت‌های غیر موجه، همه این موارد نمود‌هایی از بی­نظمی در محل کار هستند. سازماندهی را از روی میز خود شروع کنید و سعی کنید همیشه آن را مرتب نگه دارید.

7. تظاهر به خوب بودن

این ایده را از خود دور کنید که یک کارمند خوب همیشه در هر شرایطی آماده­ی کار است. وقتی در شرایط روحی و جسمی خوبی نیستید؛ هیچکس از شما انتظار ندارد که تمام تلاش خود را بکنید و وظایف خود را به بهترین نحو انجام دهید. ضمناً از شما انتظار می‌رود این موضوع را با سرپرست یا مدیر مجموعه در میان بگذارید تا قبل از اینکه این ناراحتی منجر به ضعف و عقب افتادن شما از کار‌های روزمره شود؛ چاره‌ای برای جبران جای خالی شما در مجموعه بیندیشد. 

8. عدم برقراری ارتباط

برای کار در گروه‌‌های بزرگ لزوماً نیازی نیست که فردی برون‌گرا و پرانرژی باشید، بلکه باید هر روز صبح جنبه‌ی آرام و غیرقابل معاشرت خود را در خانه ر‌ها کنید و با انگیزه­ی همکاری و معاشرت با خود، مسلح به مهارت‌‌های ارتباطی وارد محل کار شوید. مرز‌های صمیمیت در محل کار را بشناسید و هر روز به دنبال راه‌های جدیدی برای ارتباط با همکاران خود باشید.

9. تک بعدی بودن

حتما این جمله معروف را شنیده‌اید که می‌گوید «به تعداد افراد راه برای موفقیت وجود دارد» در پروژه‌های تیمی با یک هدف خاص، هر یک از اعضا، مسیری را برای رسیدن به هدفی تصور می‌کنند که همگی ممکن است منجر به رسیدن به هدف شود.  در چنین شرایطی اگر نتوانید انعطاف‌پذیر باشید یا نظر جمع را بپذیرید و با تیم حرکت کنید، هم دچار مشکل می‌شوید و هم یک پای تیم (که شما هستید) لنگ می‌زند. به نظر شما اگر همیشه همه­ی کار‌ها را به صورت ثابت و مشخص انجام دهیم، فرصتی برای پیشرفت و تکامل وجود دارد؟ پس بهتر است در کار‌های تیمی انعطاف بیشتری به خرج دهیم و تنها از یک زاویه به موضوع نگاه نکنیم. 

10. سرزنش کردن

هرگز با سرزنش دیگران به نتیجه­ی دلخواه نمی‌رسید. اگر از همکارانی هستید که مدام انگشت خود را به سوی دیگران نشانه می‌رود و زبان به سرزنش آن‌ها باز می‌کند، نه تنها دید دیگران را نسبت به خود تغییر می‌دهید، بلکه تمرکز افراد گروه را برای انجام وظایف­شان به هم می‌زنید. اگر شما مدیر یا رئیس شرکت باشید، وضعیت بدتر می‌شود! این عادت ناخوشایند کارمندان را با ناامیدی به سمت استعفا می‌کشاند و شرکت را در مسیر نزولی قرار می‌دهد.

11. دروغ گفتن

بسیاری از ما به دلیل‌ترس از عصبانیت اطرافیان­مان، برای پنهان کردن بی‌کفایتی خود یا برای نفع شخصی، دروغ می‌گوییم تا به نوعی خود را از خطر نجات دهیم. دروغ هر چند به مصلحت باشد همیشه و همه جا، به ما و اطرافیان­مان آسیب می‌رساند. در محل کار، میزان اعتماد اعضای تیم به ما تنها به این بستگی دارد که تا به امروز چقدر با آن‌ها صادق بود‌ه‌ایم یا چندبار اعتماد آن‌ها را شکسته‌ایم. این رفتار ناخوشایند به سرعت اعتبار حرفه‌ای ما را در بین همکاران از بین می‌برد و حتی ممکن است آن‌ها را به تلافی تحریک کند.

12. بی‌میلی به یادگیری

این عادت سمی را نه تنها به خاطر محیط کار، بلکه به خاطر پیشرفت در زندگی شخصی خود ‌ترک کنید. با گرایش‌های فعلی مرتبط با شغل خود آشنا شوید، مشتاق شرکت در کارگاه‌های مختلف و ارتباط با مربیان رشته­ی خود باشید. در یک کلام، همیشه به دنبال راهی برای به چالش کشیدن خود باشید؛ زیرا تمام دنیا با سرعتی باورنکردنی به سمت پیشرفت و توسعه حرکت می‌کنند. به سوی راه­حل‌های جدید، فناوری‌های جدید و راه­حل‌های پیشرفته گام بردارید. به این‌ترتیب، همیشه اولین کسی هستید که تازه‌ترین پاسخ را برای نیاز‌های روزانه­ی شرکت در آستین دارید.

13. خشونت

خشونت، مردم را می‌راند. آن­قدر آن‌ها را دور نگه می‌دارد که حتی اگر کمک بخواهید، هیچ‌کس به سراغ شما نمی‌آید. خشونت فقط به معنای درگیری فیزیکی با همکاران نیست. هر نوع تحقیر، تهدید، بدرفتاری و توهینی که حس بدی را به دیگران منتقل کند، مظهر خشونت است. برای این­که به تدریج میل به این رفتار را سرکوب کنید؛ قبل از هر واکنشی توضیح بخواهید و سعی کنید دلیل رفتار همکاران­تان را بفهمید. سپس مسئولیت عصبانیت و خشونت کلامی خود را بپذیرید و آماده عذرخواهی باشید.

14. قلدری و زورگویی

توهین و هجمه­ی کلامی و درخواست خارج از حیطه­ی وظایف در محیط کار از جمله عادات سمی است که باید هر چه زودتر به فکر‌ ترک آن باشید زیرا در صورت ادامه این رفتار، محیط کار را به محیطی خصمانه تبدیل خواهید کرد. فراموش نکنید که در یک محیط کار سالم، احترام حرف اول را می‌زند. یک مدیر موفق، وظایف کارکنان را بدون سوء استفاده از اختیارات آن‌ها تعیین و به آن‌ها محول می‌کند. کارمندان موفق نیز بدون اجبار یا تحت فشار همکاران، وظایف خود را می‌پذیرند.

15. چند وظیفه‌ای

چندوظیفه‌ای بودن یک عادت بد است که معمولا از نیت خوب افراد ناشی می‌شود. در کار تیمی باید بتوانید بیشترین کار ممکن را در کمترین زمان ممکن انجام دهید اما انجام همزمان چندین پروژه به میزان قابل توجهی بهره‌وری شما را کاهش می‌دهد و احتمال اشتباه را افزایش می‌دهد. سعی کنید تمام حواس خود را همزمان روی یک پروژه متمرکز کنید و وقتی به خوبی تمام شد به سراغ پروژه­ی بعدی بروید.

16. اسارت در منطقه‌­ی امن

تا زمانی که از منطقه­ی راحتی خود خارج نشوید و با محافظه‌کاری شرایط فعلی را نپذیرید، هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد. این عادت کاری سمی ریشه‌های شغلی شما را کاهش می‌دهد و شما را برای سال‌ها درگیر نگه می‌دارد. هدفمند وارد موقعیت‌های شغلی شوید، برای حل چالش‌های کوچک و بزرگ آماده باشید و به محض این­که احساس کردید وقت‌ترک است، چمدان‌های­تان را ببندید و با آغوش باز به استقبال فرصت‌های جدید بروید.

حرف پایانی

اگرچه تغییر عادات بد، کار دشواری است و نمی­توان در یک روز با آن‌ها خداحافظی کرد، اما با تلاش مستمر و هدفمند، قطعا به هدفی که در ذهن دارید می‌رسید. به یاد داشته باشید که ‌ترک عادات کاری سمی برای همکاران­تان لطفی نیست و خودتان قبل از هر چیز از ‌ترک آن‌ها سود خواهید برد.